M. M. Axmetjanov, sh sh. Olimov, S. S. Avezov. P e d a g o g I k mahorat

J — Jazavali tip 
O`zidan 
boshqani 
o`ylamaslik, 
o`zini 
hammadan 
baland 
qo`yish 
(egotsentrizm), atrofdagilarning har doim unga e`tibor berishlariga intilish, u bilan 
faxrlanishlariga, unga hayron qolishlariga, hurmatlashlariga, hamdard bo`lishlariga 
intilish asosiy xususiyat hisoblanadi. eng yomoni faqatgina kelajakda oddiy hech kim 
nazariga ilmaydigan, oddiy odam bo`lib qolishidan ham cho`chib, o`ziga nisbatan 
nafrat qo`ziydi, g’azabi qaynaydi. Qolgan barcha sifatlar shu xususiyat bilan 
aniqlanadi. O`ziga e`tiborini qaratich uchun o`z shaxsini bo`rttirib yolg’on so`zlaydi, 
xom xayol suradi. haqiqiy chuqur hissiyot mavjud emas. 
O`smirlik yoshida xuddi shu o`rtoqlarining e`tiborini qaratich maqsadida 
xulq—atvor buzilishlaridan foydalanishi mumkin. Ular dars qoldiradilar, mehnat 
qilishni istashmaydi, ularni bir xil hayot qoniqtirmaydi, ularning obro`talabligini 
qondiradigan o`qish va mehnatda hurmatga sazovor bo`lish uchun ham, tirishqoqlik 
ham yyetishmaydi. U bekorchilik qilishi bilan bir vaqtda kelajakda zo`r kasb egasi 
bo`lishga da`vo qiladi. Jamoa joylarida kishining jig’iga tegadigan xulq - atvorini 
namoyon qiladi. Odatda xulq — atvorning juda og’ir buzilishidan qochadi. 
Uydan qochib ketish bolalik davridan boshlanishi mumkin. Uydan qochgan 
bolalar, ularni izlab boradigan joylarda bo`lishga yoki militsiya’ning e`tiborini 
o`zlariga qaratichga intilishadi. Spirtli ichimliklarni ko`p iste`mol qilib, mast 
bo`lishni yoqtirishadi. Ba`zan o`smirlar o`zlarini nashavand qilib ko`rsatishga ham 
tayyorlar. 
Tengdoshlar bilan guruhlarga birlashganda rahbarlikka da`vo qiladi. 
Guruhning kayfiyatini juda yaxshi his qilganlari uchun bunday o`smirlar undagi 
intilishlarni, takliflarni, hodisalarni birinchi bo`lib ifodalaydilar, tashabbuskor 
bo`ladilar. Qiziqishlar hammanikidan baland. Buning uchun badiiy havaskorlik ham 
yoglar gimnastikasi ham, zamonaviy falsafiy oqimlar tanlanishi mumkin, bunda bu 
mashg’ulotlar ko`p mehnat talab qilmasligi kerak. Jinsiy mayli unchalik kuchli emas. 
Jinsiy xulq — atvorida teatral o`yinlar ko`p. O`spirinlar ko`pincha o`zlarining jinsiy 
his — tuyg’ularini yashiradilar, o`rtoqlari orasida obro`si tushib ketishdan qo`rqib, bu 

---

260 
mavzuda suhbatlashishdan o`zlarini olib qochadilar, o`zlarini — o`zlari haqqoniy 
baholamaydilar.