M. M. Abralov payvandlash materiallari

BT6C qotishmasining payvand birikmalari xossalari

Himoya muhiti	Flyussiz argon	Ar+AHT-15A	Ar+BF3	Ar+xladon -12
Payvand chokning eni, mm	9	8,3	7	5,5
Eritish eni, mm	3	3,5	3,5	5,1
Termik ta‘sir zonasining eni, mm	17	16	15	13
Payvand chokning qattiqligi HВ, birlik	304	293	206	209
Asosiy metallning mustahkam- lik chegarasi, MPa	968	1035	947	996
Payvand chokning mustahkam- lik chegarasi, mm	1100	1043	1092	1190
Statik egilishi, grad	46	40	34	45
Zarbdan egilishi KСВ, J/sm^2	51	44	39	40

2,5mm qalinlikdagi OT-4 qotishmasining payvand birikmalari ham aynan shu tarzda payvandlandi va tadqiq qilindi (7.18-jadval).


7.18-jadval

OT-4 qotishmasining payvand birikmalarini va ularning xossalari

Himoya muhiti	Payvandlash rejimi				Mustaxkamlik chegarasi V, MPa
	^Ipayv^,^A	UD,V	^Vpayv, m/soat
Flyussiz argon	140	9.3	12	(800 - 850)/825
Ar + 0,7 % SF6	70	10	12	(880 - 930)/905
Ar + 1,2 % xladon-12	70	10	12	(865 - 915)/890

8. 
   Kavsharlashda ishlatiladigan flyuslar
   

Flyuslash va o‘z-o‘zidan flyuslanish. Metall sirtida molekulyar oksid qatlami yuzaga kelish vaqti 10^-8 sekundga yaqin deb baholanadi, shu sababli metallning himoyalanmagan sirtida hamisha oksid pardasi qatlami bo‗ladi. Kavsharlanayotgan metall va kavsharning sirtidan oksid pardalarini yo‗qotish uchun kavsharlash jarayonida flyuslar, aktiv gaz muhitlari, vakuumdan foydalaniladi. Bu maqsadda, shuningdek ulanmalarning ho‗llanish va shakllanish sharoitini yaxshilash uchun kavsharlar tarkibiga flyuslar vazifasini bajaruvchi tashkil etuvchilar (bor,
fosfor, kremniy, germaniy, bariy hamda ishqoriy metallar – litiy, kaliy, natriy) qo‗shiladi.
Asosiy metallning flyus bilan ho‗llanishi uning asosiy metall va shu metallda yuzaga keluvchi oksid pardasi bilan turdoshligiga bog‗liq. Asosiy metall flyus bilan yaxshiroq ho‗llanadi, bu esa flyuslash jarayonida o‗zaro ta‘sirlashuv sharoitini yaxshilaydi. Flyuslar bilan asosiy metalldagi oksid pardasi o‗rtasidagi o‗zaro ta‘sirlashuvning faolligi asosiy metallning oksidlanish darajasiga bog‗liq. Oksidlanmagan temir eng yomon ho‗llanadi. Oksidlangan temirning flyus bilan ho‗llanuvchanligi oksidlanish darajasi ortishi bilan oshadi. Kavsharlashda ishlatiladigan organik flyuslardan ikki asosiy guruhni - oksidli va galoidli flyuslarni ajratib ko‗rsatish mumkin. Flyuslash jarayonida oksidli flyuslar asosan oksid pardasi bilan, galoidli flyuslar esa asosiy metall bilan o‗zaro ta‘sirlashadi. Natriy tetroborat va borat kislota asosida, shuningdek shishalar asosida olingan, eng keng tarqalgan flyussiz oksidli flyuslar sirasiga kiradi. Natriy tetroboratning flyuslash aktivligini unda ayrim metall oksidlarining eruvchanligi aso- sida baholash mumkin.
Xozirgi paytda bizda ham, chet elda ham qora va rangli metallarni boridlar, ftoridlar, xloridlar, oksidlar va boshqa kimyoviy birikmalardan foydalanib kavsharlash uchun har xil flyuslar ishlab chiqilgan. Yuqori haroratda kavsharlash uchun eng ko‗p ishlatiladigan flyuslar (ПВ200, ПВ201, ПВ209, ПВ284) standartlashtirilgan.

1.