М лхсус ш лроитллрда авто м о би л ь бош кариш 1


 АВТОМОБИЛНИ ЕНИЛГИ ТЕЖАМКОРЛИГИ БИЛАН



Download 0,64 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/5
Sana23.02.2022
Hajmi0,64 Mb.
#182129
1   2   3   4   5
Bog'liq
2.11.2020 Айд маденияты

1.5.2. АВТОМОБИЛНИ ЕНИЛГИ ТЕЖАМКОРЛИГИ БИЛАН 
БОШКАРИШ
Автомобиль узок муддат тухтаб колганида, юриш кисми ва 
трансмиссия 
деталлари 
совиб 
колиши, 
харакатланишига 
каршилик 
купайиши хисобга кушимча ёнилги сарфи ошади. Шунинг учуй совук 
автомобилни 
биринчи 
узатмада 
харакатлаптприлади. 
Тнрансмиссия 
агрегатларидаги ва юриш кисми подшипникларидаги мойни кизиши учуй, 
харакатланиш шароигида караб 10-25 км масофагача юриш мумкин. Тухтаб; 
турганда юриш кисми, трансмиссия агрегатлари, двигателга Караганда 
тозрок совийди.
Автомобилни тезлатиб (разгон) харакатлантириш тежамли булиши 
учуй, оршшк узатмаларда харакатлаш вакти киска булиши ва узатмани 
адмаштириш маълум вактда бажарилишига эришиш керак.
Узатмаларни бирин кетин алмаштириб, максадга мувофик тежамли 
тезликка эришиш учун, уртача юк ку тарпш кобилиятли Зил-130-76 типдаги 
автомобилни тезлиги соатига 60 кмга етиши учун текис курук, каттик 
катламали нулда 26 дакика вакт ва 300 м масофа етарли булади.
Навбатдаги узатмани улаш учун куйидагича харатланиш тезлиги ва 
шрсакли вални айланишлар сонига риоя килиш керак.
Автомобилни тезлатиб харакатлантиришда энг кун ёнилги тежаши 
тусгични (заслонка) 50% очилишида булади. Бундай режимда харакатланиш
57


' тез юрар карбюратор двйгагелли автомобилларда энг куп тезланиб 
харакатланишини таъмиплайди. Дроссель тусгичини унча капа очмасдан 
тезликни ошириб, харакатланиш анча.куп вактни опади ва ёиилги сарфини 
оширади. Дросил тусгичини 75% дан куп очилиши хам фойда бермайди.
3 - жаднал
У затмалар
Тезлик км/соат
Тирсакли 
вал 
айланиш сони
Иккинчи узатма
9
2300
Учинчи узатма
15

2100
Туртинчи узатма
25-30
1800-1900
Бешингчи узатма 
*: ' ...-’0-35.............
1500-1600
Дизел двигателли 
автомобилларда 
хамма 
режимли 
регулятор 
урнатилганлиги сабабли, уларни тезланиб харакатланишига гула ёиилги 
бериш билан эришилади. Навбагдаги юкори узатмани улаш учун, тирсакли 
вал айлапишлар сони, энг юкори айланишлар сонини 65 -75% ни ташкил 
килганда эришилади. КАМЛЗ-5320 автомобилини юки 8.1 т булганда 
тезланиб харакат тезлигини соатида 60 км. га етказиш учун 350 м. Масофа 
етарли булиши керак. Навбатдаги узатмани улаш учун тезлик микдори 
куйидагича булади (км\с):
• иккинчи узатма 10;
• учинчи узатма 20;
• туртинчи узатма 35;
• бешинчи узатма 60.
Хдракатланишда автомобиль канча юкорирок узутмада купрок 
масофани бир хил босиб угса унингёкилги тежаши шунча куп булади. 
* Доимий булмаган режимда Караганда, доимий тезлик билан харакатланиш 
ёнилгини 35-40% га тежайди. Юк авгомабилларида зежамли тезлик соатига 
60-65 км. булади. Шахардан ташкаридаги йулларда юк авгомобиллари 
шундай тезлик билан 40% харакатланадилар. Йирик шахарлар йуллари 
одатда тезлик 20 км. дан сал ошикро.к булади. Айланма йулларда (шахар 
атрофи) эса тезлик соатига 30 км.га якинлашади. Шахар ташкарисидаги 
йулларда умумий харакатланиш вдктининг 94-97% ни Х,айдовчилар энг 
; юкори узатмада босиб утадилар.
Юкори узазмага харакатланиш вактидан, тезликни ошириш вакти кам 
булса, ёнилгини иктисод килиш учун юкори узатмага утиш максадга 
мувофик. Бу йул шароитидаи келцб чикиб уланган юкори узатмада 
автомобиль бир текис харакат килиш: керак. Узатмани тугри танлаш учун 
: куйидагилар тавсия этилади.
Агар автомобиль двигатели тирсакли вал пи энг юкори айланишлар 
сонини 50 % га тенг булган айланишлар сонида тургун ишласа, юкори 
узатмани улаш максадга мувофик.
Тирсакли вални энг юкори айланишлар сонини 45-75 % да 
дивигателни энгтежамли иш режимига эришиш мумкин.
Харакатланиш тезлигини равон туширганда гилдиратиш ( Накат) 
билан юриш. Бунда факат маълум жойда тухташ учун ишчи тормозидан
58


фойдаланиш максадга мувофик. Масалам шундай усул билан светофор! а 
кизил ишора ёниб турган чоррахада якинлашаётганда фойдаланилади. Ахоли 
яшамайдиган каттик копламали текис йулда ва бироз нишоблиги бор 
йулларда, тезликни ошириб- гилдиратиш (разгон - накат) усулидан 
фойдаланиш, 5-10 % ёкилги иктисод килишни таъминлайди. Агар 
гилдиратиш масофаси тезликни ошириш масофасидан энг камида 35% куп 
булса "тезликни ошириш - гилдиратиш" усули иктисодий Самара беради,. 
Синовлар шуни курсатадики, ВАЗ- 2105 авгомобилини шундай усул билан 
Уртача тезлиги соатига 75 км да ёнилги иктисоди 9 % якин булар экан. 
Купрок ёнилги иктисод килиш максадида гилдираш охирида тезликни 
меьёридан куп пасайтириш мумкин эмас. Масалан юк авгомобиллари учун 
гезлик соатига 50-55 км пасайганида, янгидан тезликни ошириш лозим.
Текис йулга нисбатан баланд - паст ва тогли ерларда харакатланишда 
автомобиль купрок ёнилги сарфлайди. Бу тез-тез паст узатмаларда 
харакатланиш билан боглик булади. Бундам ташкари паст атмосфера босими 
таьсирида цилинрларнинг ёнувчи оралашма билан гулиши ёмонлашуви 
окибатида двигателни куввати камаяди. Юкорида баён этилган усулларда 
баландлик ва нишабликларда харакатланиш ёнилги тежамкорлик усулида 
автомобиль бошкариш талабларига етарлича жавоб беради.
Энг кам ёнилги йулнинг каггик копламали курук текис горизонтал 
кисмида 
харакатланишда 
эришилади. 
Копламаси 
носоз 
йулларда 
харакатланганда, йул каршилиги ошиши натижасида ёнилги сарфи 20% ва 
хатто ундан хам куша ошади. Бундай жойларда автомобиль деталлари, 
айникса гилдиракнинг ейилиши ошади. Шунинг учун манзилга олиб, 
борадиган каггик копламали район йул булиб масофаси бироз купрок 
булсада, киска ва ёмон йулга нисбатан ундан харакатланиш афзалрок. 
1’нилги сарфи жуда иссик хавода хам, совукда хам ошади. Ха во 
хароратининг ошиши жуда бой ёнувчи аралашма тайёрланишига сабаб 
булади. Совук хавода эса двигатель иссикликни йукотиши, трансмиссия 
каршилиги ошишини енгиш хисобига ёнилги сарфи ошади.
Тухташ жойларида двигатель сальт ишлат иш холларига жуда кам йул 
куйиш керак. Агар тухташ 2 дакикадан ошадиган булса двигатель ишини 
тухтатилади. Сальт ишлаш тизими ёнилги гежамкорлигига егарли таьсир 
курсатади, чунки бунда двигатель кисман юклаш (30 - 40% кувватда) билан 
хам ишлайди. Сальт ишлаш тизимини созлаш билан 1 - 1,5% ёнилги иктисод 
килинади.
59

Download 0,64 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish