M lafasov, X. S. Jumaniyozov, G. K. Masharipova, E. Xoliqov, E. M. Mallaeva diniy ekstremizm, missionerlik

Savol:  Jihodning asl mohiyati  nima?
Javob:  Aslida  jihod,  gazavot  (arab,  lug^aviy,  g‘ayrat  qilish,  din 
uchun  kurash)  Islomda  g ‘ayridinlarga  qarshi  olib  borilgan  "muqaddas 
urush” .  Bir vaqtlar Islomni  yoyuvchilar tomonidan jangga qobiliyatli  har 
bir  musulmon  “muqaddas  urushda”  ishtirok  etishi  shart,  deb  ko‘rsatilar 
edi.  Jihod harakatlaridan  oldin “'g ‘ayridinlar”ga Islom diniga kirish taklif 
etilar,  agar  g ‘ayridinlar  bunga  rozi  boMsalar,  ular  ummat  qatori  sanalar 
va  musulmonlaming  barcha  huquqlaridan  foydalanar  edilar,  mabodo, 
bosh  tortsalar,  ular zimmiy  hisoblanib juzya toMashga majbur etilardilar. 
O 'z  vaqtida,  ya’ni  Islomni  yoyishning  oldingi  davrlarida  xukmron 
doiralar  har  bir  musulmonga  g‘ayridinlar  dunyosini  kuch  bilan  istilo 
etishni  buyuradi,  bunday  musulmonlar  o‘z  hukmdorlari  e’lon  qilgan 
urushda,  albatta,  ishtirok  etishlari  kerak,  degan  diniy  majburiyat  kelib 
chiqadi.  Jihodda  oMgan  odam  shahid  hisoblanib,  to‘g‘ridan-to‘g‘ri
118

---

jannatga  tushar  emish,  o ‘ldirgan  kishi  g ‘oziy  hiosblanib,  har  qanday 
gunohlardan  halos  bo‘lar,  oxiratda  rohat-farog'atda  yashar  emish.  Jihod 
ilk  Islom  davridan  buyon  reaksion  rol  o‘ynab,  talonchilik  va 
bosqinchilikni  diniy  oqlash  niqobi  bo‘lib  kelgan.  Islomning  hozirgi 
zamon  nazariyotchilari  “jihod  bosqinchilik  urushi  emas,  balki  mudofaa 
urushidir.  Dinni  tinch yo‘l  bilan  targMb qilish  usulidir”, deb uni  oqlashga 
urinmoqdalar,  ba’zi  musulmon  mamlakatlarida  xalq  ommasining 
mustamlakachilarga qarshi kurashlari  xam ayni  hollarda jihod nomi  bilan 
atalmoqda  (masalan  XIX  asr  oxiridagi  Sudan,  XX  asming  10-20- 
yillaridagi  Liviya,  1920-yildagi  Iroq  qo‘zg‘olonlari).  Xorijiy  sharq 
mamlakatlarida  hozirgi  ijtimoiy-siyosiy  va  mustaqillik  jarayonlari  ham 
jihod  ishlaridan  ikki  xil  mazmunda:  ba’zan rivojlangan harbga qaratilgan 
harakatlarda, 
ba'zan 
demokratik 
tuzumlarga 
qarshi 
reaksion 
qo‘zg‘olonlarda foydalanilmoqda.
Vahhobiylar  esa,  “jihod”  shioridan  mavjud  demokratik  tuzumga 
qarshi  Islom  davlatini  tuzish  uchun  foydalanmoqdalar.  Voqeaning 
bunday  tus  olishi  nihoyatda  xavfli  boMib,  vahhobiy  liderlar  takrorlaga- 
nidek, hatto ota-onasini ayamaslikka qaratilgandir.
119

---