M. F. Ziyayeva xirurgik kasalliKlar bilan og‘rigan va intensiv terapiyani o‘tayotgan beMorlarda HaMsHiraliK parvarisHi

bemorlarda hamshiralik parvarishi
Miokard  infarktiga  shubha  qilinganda  bemorni  zudlik  bilan 
kasalxonaga  olib  borish  zarur.  Bemor  zambilda,  kiyimida, 
qabulxonada  yechintirmasdan  olib  ketiladi.  Zambildan  bemor 
palatadagi  karavotga  olib  yotqiziladi.  Miokard  infarkti  bilan 
og‘rigan bemorlarga davo qilishda rejim katta ahamiyatga egadir.
Bunday  bemorlar  uzoq  vaqtgacha  o‘rinda  qimirlamay  yotishi 
jismoniy hamda ruhiy jihatdan tamomila xotirjam bo‘lishi kerak.
Bemorni yuvintirish, badanini artish, tuvak tutish ishlari juda 
ehtiyotkorlik bilan bajariladi.
Tibbiyot  hamshirasi  miokard  infarkti  bilan  og‘rigan  bemor-
larga  parvarish  qilish  qoidalarini  yaxshi  bilishi  kerak.  Avvalo 
bemorga jismoniy tinchlik yaratish zarur.
Bir  yon  boshdan  ikkinchi  yon  boshga  o‘girilishga  ruxsat 
berilmaydi.
Yurakda  og‘riq  paydo  bo‘lganida  til  tagiga  validol  yoki 
nitroglitserin  beriladi.  Nitroglitserin  bir  chaqmoq  qandga 
tomizilib tez so‘rish uchun bemorga beriladi.

---

249
Birinchi  kunlari  bemorni  yarim  suyuq  ovqat  bilan  qoshiqda 
kam-kamdan  ovqatlantirib  turiladi.  Keyingi  kunlarda  ovqatning 
umumiy  kalloriyali  hajmi  cheklanadi.  Suyuqlik  sutkasiga  600 
milli  miqdorda  ichishga  ruxsat  etiladi.  Bug‘da  pishirilgan 
kotletlar,  ezilgan  tvorog,  olma,  lavlagi,  sabzi,  qora  olxo‘ridan 
tayyorlangan  pyure  berib  turiladi.  Bu  ichak  peristaltikasini 
kuchaytiradi va uning bo‘shalib turishiga yordam beradi.
Metiorizmga  sabab  bo‘ladigan  taomlarni  bermaslik  kerak. 
Chunki  qorinning  dam  bo‘lib  turishi  yurak  ishini  qiyinlash-
tirib  qo‘yadi  va  og‘riqlar  paydo  bo‘lishiga  sabab  bo‘lishi 
mumkin.  Bemorga  har  safar  kam-kamdan  ovqat  berib  turish 
lozim.
Bemorga  bir  yon  boshdan  ikkinchi  yon  boshga  o‘girilib 
yotishga  ruxsat  etilgandan  keyingina  ovqat  miqdori 
ko‘paytiriladi.  Bunda:  qaynatilgan  go‘sht,  baliq,  ho‘l  meva 
va  sabzavotlar  beriladi.  Bemorning  ichi  qotib  qabziyat 
bo‘lganida  tozalash  huqnasi  o‘tkaziladi.  Yotoq  yaralarining 
oldini  olish  uchun  rezina  chambarlar  qo‘yiladi.  Miokard 
infarkti bilan og‘rigan bemorning choyshablarini ehtiyot bo‘lib 
almashtirish  kerak.  Bunda  choyshab  bemorning  oyoqlaridan 
beliga  tomon  hamda  boshidan  beli  tomon  bint  ko‘rinishida 
o‘rab  kelinadi,  so‘ngra  bemorning  beli  sekin  ko‘tarilib,  kir 
choyshab  chiqarib  olinadi  va  tozasi  yana  xuddi  shu  taxlitda 
solib  beriladi.  Bemor  terisi  har  kuni  dezinfeksiyalanuvchi 
eritma  bilan  artib  turiladi.  Bemorni  har  qanday  hayajon  va 
bezovtalikdan  ehtiyot  qilish  lozim.  Yurak  sohasida  og‘riqlar 
paydo  bo‘lsa,  darhol  shifokorga  xabar  berish  lozim.  Ichak 
faoliyatini  kuzatish  muhim  ahamiyatga  ega.  Najas  turib 
qolganda  huqna  qilish  yoki  bemorga  surgi  dori  berish  lozim. 
Bundan  tashqari,  bemor  davolash  mashqlarini  qanchalik 
yaxshi va to‘g‘ri bajarayotganini (asta-sekin, oyoq-qo‘llarining 
passiv harakatlaridan faol harakatlar va nafas mashqlarigacha) 
kuzatish  lozim.  Bemorning  faollik  darajasini  asta-sekin 
oshirishda,  yurak  qisqarishi  chastotasi  va  arterial  qon 

---

250
bosimni nazorat qilishda, dorilarini o‘z vaqtida qabul qilishga 
yordam  berishi  lozim.  Shuningdek,  ovqatlanishni  cheklash 
zarur,  buning  uchun  gaz  hosil  bo‘lishiga  sabab  bo‘ladigan 
mahsulotlarni ovqat ratsionidan olib tashlash lozim. Parvarish 
qilishda bemor uchun tinch holat, yaxshi kayfiyat va kelajakka 
bo‘lgan ishonch majburiy shartlardandir.