M. F. Ziyayeva xirurgik kasalliKlar bilan og‘rigan va intensiv terapiyani o‘tayotgan beMorlarda HaMsHiraliK parvarisHi

gipoglikemik koma
Qandli  diabetni  davolashda  gipoglikemik  koma  (qonda 
glukoza  miqdori  3–2,8  mmol/l)  insulin  miqdori  oshib  ketishi 
tufayli rivojlanadi.

---

234
sabablari:
insulin dozasini me’yoridan ortiq qabul qilish;
 
–
ovqatlanish tartibining buzilishi – zarur miqdordagi oddiy 
 
–
uglevodlarni o‘z vaqtida qabul qilmaslik yoki bir marotaba 
ovqatlanishni o‘tkazib yuborish;
haddan  tashqari  jismoniy  zo‘riqish  (jismoniy  zo‘riqish 
 
–
vaqtida  to‘qimalarni  insulinga  bo‘lgan  sezuvchanligini 
kamaytiruvchi  va  jigardagi  glukoneogenez  jarayonini 
jadallashtiruvchi kontrinsular gormonlar ishlab chiqarilishi 
oshadi.  Jigardagi  glukoneogenez  jarayoni  qondagi  glukoza 
miqdorini  saqlab  turish  va  miyaning  glukoza  bilan 
oziqlanishini  ta’minlaydi).  Insulin  qabul  qiluvchi  qandli 
diabetga  chalingan  bemorlarda  uning  so‘rilishi  va  ta’sir 
etishi  davom  etadi.  Bu  esa  glukoneogenez  jarayonini 
susaytiradi va natijada gippoglikoniyaga sabab bo‘ladi.
Klinikasi:  klinik  kechishini  shartli  ravishda  ikki  bosqichga 
bo‘lish  mumkin.  Boshlang‘ich  yoki  simpotaodrenal  va  bosh 
miyaga kislorod yetishmasligi oqibatida yuzaga kelgan markaziy 
nerv  sistemasidagi  o‘zgarishlar.  Simpotaodrenal  bosqichda 
bemorda  katexolaminlar  ortiqligi  natijasida  kuzatiladigan 
taxikardiya,  qaltirash,  terlash,  ochlik  hissi  kabi  belgilar  paydo 
bo‘ladi.  Ulardan  tashqari  bosh  og‘rig‘i  vahima  va  bezovtalik 
kuzatilishi  mumkin.  Gipoglekimiya  holati  rivojlanib  borgan 
sari  markaziy  nerv  sistemasi  disfunksiyasi,  ya’ni  mushaklar 
tonusining oshishi, o‘zini boshqacha tutish, epilepsiyaga o‘xshash 
tirishishlar yuzaga keladi va bemorda koma hamda miya shishishi 
rivojlanadi.