М. Ф. Хакимова н. Х. Лутфуллаева

3. Ҳамкорликда ўқитишни “зигзаг ёки арра” методи ёрдамида 
ташкил этиш (Э.Аронсон, 1978). 
―Арра‖ методида кичик гуруҳлар 6-8 та талабадан ташкил топади. 
Машғулот давомида ўрганиладиган мавзу мантиқан тугалланган қисм (блок 
ѐки модул) ларга ажратилади. Ҳар бир қисм юзасидан талабалар бажариши 
лозим бўлган ўқув топшириқлари тузилади. Талабалар гуруҳи мазкур 
топшириқларнинг биттасини бажаради ва шу қисм бўйича ―мутахассис‖га 
айланади. Сўнгра гуруҳлар қайта ташкил этилади. Бу гуруҳларда ҳар бир қисм 
(блок ѐки модул) ―мутахассиси‖ бўлиши шарт, мазкур мутахассислар ўзлари 
эгаллаган билимларни худди ―арра‖ тишлари кетма-кет келганидек навбат 
билан бошқаларга баѐн қилади. Мазкур гуруҳларда ўқув материали мантиқий 
кетма-кетликда қайта ишлаб чиқилади. 
1986 йили Р.Славин ―арра-2‖ методини яратган. Мазкур методга кўра 
кичик гуруҳ 4-5 талабадан ташкил топади. Барча гуруҳ аъзолари маъруза 
материали юзасидан тузилган ягона топшириқ устида ишлайди. Гуруҳ ичида 
талабалар топшириқларни қисмларга ажратиб, бўлиб оладилар. Ҳар бир талаба 
ўзига тегишли қисмини пухта ўзлаштириб ―мутахассис‖га айланади. Машғулот 
охирида ҳар бир кичик гуруҳдаги ―мутахассис‖лар учрашуви қайта ташкил 
этилган гуруҳларда ўтказилади. Талабалар билими тест саволлари ѐрдамида 
индивидуал тарзда ўтказилиб назорат қилинади ва ўзлаштириш даражаси 
баҳоланади ҳамда гуруҳ аъзоларининг тўплаган баллари жамланади, энг юқори 
балл тўплаган гуруҳ ғолиб саналади. 
4. Ҳамкорликда ўқитишнинг “Биргаликда ўқиймиз” методи. 
Ушбу метод 1987 йили Миннесот университети профессорлари Д.Жонсон, 
Р.Жонсонлар томонидан ишлаб чиқилган.
Гуруҳ талабалари 3-5 кишидан иборат кичик гуруҳларга ажратилади. Ҳар 
бир гуруҳ машғулотда бажариши лозим бўлган топшириқнинг маълум қисмини 
бажаради. Гуруҳлар топшириқни тўлиқ бажариши натижасида ўқув 
материалининг яхлит ўзлаштирилишига эришилади. Мазкур методнинг асосий 
принциплари – командани тақдирлаш, талабаларга индивидуал ѐндашиш, 
муваффақиятларга эришиш учун бир хил имкониятларни вужудга келтириш.