М еханика грунтов, вклю чает в себе вопросы, касаю щ иеся видам и классиф икациям грунтов, их

sarfi, poydevor tannarxi va boshqalaming iqtisodiy samaradorligini aniqlashdan 
iborat. So'ng ish vaqtini qisqartirish, poydevor xandag'ini quritish va zamin 
gruntining cho'kish oqibatida yuzaga keluvchi xarajatlami ham nazarda tutish 
lozim
Iqtisodiy samaradorlik ko'p hollarda turli nusxalami taqqoslashda asosiy 
ko'rsatkich bo'ladi. Bunda taqqoslanuvchi nusxalar har tomonlama puxta 
ishlanib, barpo etilajak inshootni uzoq vaqt davomida benuqson ishlashidan 
dalolat berishi kerak. Undan tashqari mazkur nusxalar inshootdan uzatiluvchi 
yuklami eng noqulay holatiga hisoblangan bo'lishi lozim.
Nusxalami taqqoslashda gnintning o'ta cho'kishi ta’sirida zararlanishi 
mumkin bo'lgan qurilmalami ta’mirlash sarfi ham nazarga olinishi kerak. 
Inshootning barcha poydevorlari yig'indisi 
bo'yicha 
iqtisodiy 
samaradorlikni
224

---

hisoblash eng aniq natija berishi ma’lum. Ammo bu ishni bajarish murakkab 
bo'lib, barcha poydevorlar haqida to'Iiq ma’lumotlar olish uchun uzundan-uzoq 
hisobiy ishlami bajarishni talab etadi. “Shu bilan birga amaliy tajribalaming 
ko'rsatishiga qaraganda mazkur ishlarni bajarish hamma vaqt ham kerak 
bo'lavcrmaydi.
Jo'yaksimon 
poydevorlarda 
1 
m 
uzunlikdagi 
qism, 
ustun 
osti 
poydcvorlarida esa, eng ko'p yuklangan poydevor taqqoslanadi. Bunda 
iqtisodiy samaradorlik me’yoriy hujjatlar asosida to'la sarflar bo'yicha 
hisoblanishi lozim.
Notekis cho'kishlarga nisbatan poydevoming iqtisodiy samaradorligi 
me’yoriy narxlar asosida bajarilishi mumkin.
Foydalanish