М еханика грунтов, вклю чает в себе вопросы, касаю щ иеся видам и классиф икациям грунтов, их

R, =R„-F,
(12.4)
1 6 9

---

b u n d a
R/, - quduq ostidagi gruntning hisobiy bosimi;
Rr - quduq atrofidagi gruntning ishqalanish kuchi:
R, =u (H-2,5)J0
(12.5)
Luiida 
и - quduqning perimetri;
Jo - ishqalanish koeffitsiyenti.
(12.3), (12.4) va (12.5) ifodalami (12.2) ga qo'yib quyidagini hosil qilamiz:
Ushbu tenglikning F g a nisbatan yechimi quduqning ko'ndalang qirqimini 
ifodalaydi.
Quduq grunt bo'ylab erkin harakatlanishi uchun devorlarining vazni (suvning 
ko'tarish xususiyatini hisobga olgan holda) devor atrofidagi gruntning ishqalanish 
kuchidan ortiq bo'lishi kerak, ya’ni:
bunda G - pastlashuvchi quduqning og'irligi;
T - quduq devorlari siqib chiqargan suvning og'irligi;
/ - gruntning ishqalanish kuchi.
Ishqalanish kucining miqdori quyidagicha: quduq changsimon qumli 
gruntlargao'm atilganda-0,1 -0 ,1 5 MPa; qolgan qumlardao'matilganda - 0 , 2 -
0,25 Mpa; yumshoq holatdagi loyli qumlarda - 0,05 - 0,1 MPa; boshqa yumshoq 
holatdagi loysimon gruntlarda - 0,1-0,15 MPa.
Pastlashuvchi 
quduq 
devorining 
buzilishga 
nisbatan 
mustahkamligini 
tekshirishda ishqalanish kuchining 
eng yuqori miqdoridan foydalaniladi. Unda 
gruntning bosimi quduq balandligi bo'yicha 
uchburchak 
shaklda tarqalgan deb 
faraz qilinadi. 
Quduq devori og'irligining 
1/4 qismiga mos keladigan eguvchi 
kuchning eng yuqori qiymati quduq o'rtasiga qo’yiladi.
Quduqning devorlari 
gruntning yotiq bosimi ta’sirida bo'lgan berk rom 
shaklida hisobladi.
Chuqur poydevorlarning ushbu turi so’nggi yillarda, ayniqsa ko’prik 
tayanchlari ostida keng qo’llanilmoqda. Devorining qalinligi 12-16 sm, diametric
6,0 m.gacha bo’lgan alohida 4-9m bo’laklardan tashkil topuvchi aylana shakldagi 
ushbu yig’ma temir-beton qobiqlar 30 
50 m chuqurlikkacha xechqanday 
qiyinchiliksiz o ’rnatilishi mumkin.
O'matish jarayonida bo'laklar o'zaro payvandlab biriktiriladi. Katta diametrli 
qobiqlar ichi bo’sh holida o'rnatiladi. Loyihada ko'rsatilgan sathgacha tushirilgach,
N  + H .F . у = R h. F  + и {Н-2,5).и
(12.6)
G - T > f,
(12.7)