M e t r o L o g I y a V a s t a n d a r t L a s h t I r I s h

bosimlar farqi unga propOTSfoMl
kuchga aylantiriladi. M em branada hosil 
b o 'lg a n kuch richag 
11
y o rd am id a 
o 'z g a r t g ic h n in g r ic h a g li u z a t is h
m e x an izm ig a u z a tila d i. O 'z g a rtg ic h
T
-sim on richag 
1,
(r-sim on richag 
2
va richag 
8
d an iborat b o 'lib , teskari 
b o g 'l a n i s h k u c h i m a g n i t o e l e k t r
m exanizm
9
d a (teskari b o g 'lan ish
qurilm asi) bo sim lar farqi o 'zg arishi 
bilan hosil bo 'ladi. B unda richag 
8
nom oslik indikatori 
6
ning bayroqchasi
5 ni siljitadi. Indikatorda paydo bo'lgan 
nom oslik elektr signali kuchaytirgich 
7 da kuchayadi v a m agnitoelektr kuch 
qurilm asi 
9
ga keiadi. Shu bilan birga 
b u signal m asofaga uzatish liniyasiga 
keiadi va o 'lc h a n a y o tg a n p a ra m e tr 
m iqd orini bildiradi. S h u n d ay qilib,
59
7
3 .1 5 -r a s m . Y u m s h o q
m e m b r a n a li d if m a n o m e t m in g
p r in sip ia l s x e m a s i.

---

asbobning chiqish signali o 'lchanayotgan bosim lar farqiga to ‘g‘ri 
proporsional. A sbobning n ol belgisiga sozlanishi pru jin a 
4
orqali 
bajariladi. Bu turdagi asboblar bosim lam ing 100 P a d an 6,3 kPa 
gacha chegaralarida o'lchash uchun moslangan; asboblarning aniqlik 
sinfi 1.
M em b ran a li asb o b larn in g k am ch ilig i — sezgir e le m e n t 
q o ‘zg ‘aluvchan m arkazining sust yurishi, m em b ran a bikirligining 
hisobdan chetlanishi va uni rostlash m urakkabligidadir. Sezgir 
elem entlarning bu kam chiligi elektr va pnevm atik kuch kom ­
pensatsiyasi sxemasi b o 'y ich a qurilgan asboblarda b artaraf etiladi.
Q ovushoq suyuqliklar va kimyoviy agressiv m uhitlar bosim ini 
o'lch ash u ch u n m anom etrlar eng qulay, chunki asbob nippelidagi 
to ‘g 'ri va keng kanal h am d a m em bran a ostidagi k atta bo 'sh liq
qovushoq suyuqlik u ch u n erkin yo‘l ochib beradi va ifloslanish 
ehtim olining oldini oladi. Asbob sezgir qism ining sodda shakli 
m em branani agressiv m uhit ta ’siridan yengillik bilan him oya qiladi. 
B uning u c h u n m e m b ran an in g pastki sirti kim yoviy chidam li 
m etalldan qilingan yupqa folga bilan yoki chidam li plastm assa 
(ftoroplast va b.) dan qilingan plyonka bilan qoplangan.
Yuk-porshenli asboblar
Y uk-porshenli asboblar etalon va 
n am u n a asbob sifatida asosan labo­
rato riy a sh aro itid a, tu rli (prujin ali) 
m anom etrlam i tekshirish va darajalash 
u c h u n is h la tila d i. Y u k - p o r s h e n li 
m a n o m e tr la m in g is h la s h p r in s ip i 
o'lchanayotgan bosim ning porshenga 
ta ’sir ko'rsatadigan tashqi yuk bilan 
m uvozanatlanishiga asoslanadi. Yuk- 
p o rs h e n li a s b o b la r y u q o ri an iq lig i 
(0,02-0,2) va o 'lch ash diapazonining 
kengligi (0,1 dan 1000 M P a gacha) 
bilan ajralib turadi. 3.16-rasm da yuk- 
porshenli m an o m etr sxemasi k o 'rsa-