M. DÁWletov, A. DÁWletov, Z. IsMAylova, A. DÁWletova

tuwra 
orın tártip 
hám
inversiya.
Gáp aǵzalarınıń ádettegi orın tártibin saqlap jayla-
sıwına tuwra orın tártip dep ataladı. 
M ı s a l ı : 1. Jas-
lar qıyın iske eń jaqsı wákillerin jiberedi. 
(«E. Q.»)
2. Ol 
qoyın qaltasınan saatın aldı. 3. Jap-salmalardan suw 
burqıp aǵıp tur. 
(J. A.)
4. Jazdıń búgingi aysız aqshamı 
biraz salqın tarttı. 
(T. Q.)
Bul gáplerdegi bas hám ekinshi dárejeli aǵzalar tuwra 
orın tártip boyınsha jaylasqan.

---

140
Tuwra orın tártiptiń kestesi
259-shınıǵıw.
Qosıqtı oqıń. Qosıqtaǵı dıqqat etilgen gáp 
aǵzalarınıń orın tártibine itibar berip, olardıń qaysı orında kelgenin 
anıqlań (tuwra orın tártipte me yamasa ornı almasıp kelgen be?).
Aralǵa 
Táńirim berdi 
seni 
bul adamzatqa,
Írıs qazanı bolıp qaynap tursın dep.
Bendelerim shaǵlap, 
jetip muratqa
,
Bul altın jaǵısta dáwran súrsin dep.
Qádirine jetpedik
, ázizim Aral,
Gúrsingen hawazıń
tur qulaǵımda.
«Úmitiń — joldasıń» degen de sóz bar,
Tolqırsań zamanıń 
kelgen shaǵında
...
(I. Y.)
Gáp aǵzalarınıń tuwra orın tártibiniń almasıp 
qollanılıwına inversiyalıq orın tártip delinedi.
Inversiyalıq orın tártipte baslawısh penen bayanlawısh 
yamasa gáptiń ekinshi dárejeli aǵzaları tuwra orın tár-
tipten ózgertilip qollanıladı. Bayanlawısh aldınǵı orında, 
al baslawısh yaki bayanlawıshqa qatnaslı ekinshi dárejeli 
aǵzalar keyingi orınǵa ótedi.
Inversiyalıq orın tártip, kóbinese stillik talapqa 
baylanıslı boladı. M ı s a l ı : 
Kúndiz nurın 
shashsa tábiyat tań
ı,
Túnde