М аълум от лар билан тулдирилган дарслик ярат иш ни такозо этди

р ет р а к ­
ция
сод и р б у лад и . Н атиж ада кичкина цон том ирлардан цон 
кети ш и 2-3 м и н у тд а ту х тай д и .
Ь^он-томир тр о м б о ц и та р гем о стазд а арахидин к и сл ота- 
л а р и н и н г ^ о с и л а л а р и - п р о сто гл ан д и н 12 (Р е 12 ) ёки про- 
сто ц и к л и н ва Т х А 2лар а^ам и яти каттад и р. Э н дотели ал юза 
б утун б у л га н д а Р^1 Т хА 2 д ан устун тур ад и , тр ом б оц и тл ар 
а д ге зи я ва а гр е га ц и я с и со д и р булм ай ди . Э н дотелий ж аро- 
^ а т л а н г а н д а э са Р е I си н тезл ан м ай цолади в а Т хА 2 та ъ с и ­
р и д а т р о м б о ц и т а р тром б цосил булади.
К о а г у л я ц и о н гем о ст а з.
К[он иви ш и ф ер ем ен тати в жа- 
раён б ули б , ф ак то р л ар н и н г кетм а-кет активлаш уви ва улар- 
н и н г м а ж м у а л а р и ^ о си л були ш и кузатилади . К^он ивиш и 
м о ^ и я ти о ц си л ф и б р и н о ген и н и н г ф и бри н га ай лан и ш и ва 
ц атти ц ф и б р и н тр о м б и ^ о с и л були ш и д ан и боратдир.
К^он и ви ш ж а р аён и кетм а-кет б орувч и 3 та д аврдан и б о ­
ратди р.
Б и р и н ч и д а в р
энг м ураккаб ва д авом л и д и р. Бу д ав р д а 
п р о т р о м б и н н и а к ти в л о в ч и ф ер е м ен тл ар ком плекси
про-
т р о м б и н а за ла р
цосил булади. Бу ком плекснинг ^осил були- 
глида ту ц и м а в а цон ф акторлари и ш ти рок этади. Т уцим а 
п р о т р о м б и н а за с и ж ар о ^атл ан ган ц он-том ир ва уни у р а<5

---

турган туцим ада цосил б у л га н т р о м б о п л а с т и н н и н г актив- 
лаш уви билан бош лан ади. С унгра, у V II ва IV ф ак то р л ар
билан биргали кда X а ф ак то р ва ту к и м а ёк и п л а зм а фос- 
ф оли пи дларига таъ си р эти б , туц им а п р о т р о м б и н а за с и н и
цосил цилади. Бу ж араён 5-10 секун д д ав о м этад и
К^он п ротром б и н азаси ^ о си л були ш и да X II ф а к т о р н и н г 
ж ароцатланган цон-том и р кол лаген то л а л а р и г а т е ги ш и б и ­
лан активлаш уви б ош лан ад и . XII ф а к т о р н и н г ак т и в л а ш у - 
вида юцори м олекулали ки н и н о ген (X V ф) в а к а л л и к р е и н
(X IV ф )лар цатнаш ади. С у н гр а X II а ф ак то р X I ф ак то р н и
активлаб у билан ком п л екс цосил цилади. А к т и в л а ш га н XI 
а ф актор IV ф актор билан б и р гали кд а IX ф а к т о р н и ак ти в - 
лай ди , мазкур б ирли к эса V III ф акторн и а к т и в л а й д и . А к ­
ти влаш ган X а ф ак тор V ф ак тор, IV ф а к т о р л а р б и л а н к о м ­
плекс цосил цилади ва цон п р о тр о м б и н азаси ц о си л б ули ш и
билан бу ж араён я к у н л ан ад и . Бу ж араён д а т р о м б о ц и т а р 3 
ф актор иш тирок этади. Бу ж араён д а в о м и й л и г и 5-10 ми- 
нутни таш кил цилади.
И ккинчи давр.
Бу д ав р д а п р отром б и н аза т а ъ с и р и д а п р о ­
тром би н тром би нга ай лан ад и . Бу ж араён д а IV ,V ,X ф а к т о р ­
лар цатнаш ади.
Учинчи давр.
Бу д ав р д а цонда э р и й д и га н ф и б р и н о г е н
оцсили тромбин асосини таш ки л цилувчи эр и м а й д и ган ф и б ­
рин ипчасига ай лан ади . Т р о м б и н та ъ с и р и д а д а с т л а б ф и б ­
ри н-м оном ер, сун гра IV ф ак то р таъ си рида э р у в ч а н ф и бри н - 
п оли м ер (фибрин «S» s o lib le ) цосил б у л а д и . X III ф и б р и н
стаби лловчи ф актор т аъ си р и д а эр и м а й д и ган ф и б р и н о л и з- 
га чидам ли фибрин - п оли м ер (ф и брин «I», in s o lu b le ) пай - 
д о булади. Ф ибрин и п ч ал ар и га ц онн и нг ш а к л л и э л е м е н т - 
лари (эритроци тлар ) у ти ри б цолади цон л а х т а с и ёки тр о м б
ш аклланади.
К^он лахтаси цосил б у лган д ан сун г