M. A. Xujamberdiyev

 
SIMPTOMATIK ARTERIAL GIPERTONIYA 
41-masalaga javob.
1. 
YOSH 
yigitda arterial gipertoniya va yurak sohasida sistolik 
shovqin bo‘lishi aorta koarktatsiyasi borligiga gumon tug‘diradi. Rentgenologik tekshirishda 
aniqlangan qovurg‘alar pastki chekkasidagi egri chiziqning bo‘lishi bevosita aorta 
koarktatsiyasiga xosdir. Bu chizik asosan qon tomir kollaterallari xosil bo‘lganligini ko‘rsatadi. 
Bu belgi asosan kasallik boshlangandan 10—12 yil keyingina rentgenda ko‘rinadi. Rentgen 
tekshirishlarida aorta koarktatsiyasining asosiy belgilaridan biri, aortaning toraygan joyi 
ko‘rinmaydi. 
2.
 
Tashxis kuyishning eng oddiy usullaridan biri bu oyoqda pulsni aniqlashdir. Oyoqda 
pulsning past urishi yoki uning aniqlanmasligi, son arteriyasida qon bosimining past bo‘lishi 
(normada oyoqdagi kon bospmi bilakdagiga qaraganda balandroq bo‘ladi) aorta koarktatsiyasiga 
xos belgilardir. Yoshlarda arterial gipertoniya kasalligi aniqlanganda, albatta oyoqda xam qon 
bosimini o‘lchash kerak. 
3. Tashxisni aniq qo‘yish uchun aortografiya qilish muhim axamiyatga ega bo‘lib, bu 
aortadagi tugma va boiщa o‘zgargan joylarni ko‘rsatadi, u yana operatsiyadan oldingi 
tayyorgarlik deb ham hisoblanadi. 
42-masalaga javob. 
1. Feoxromotsitoma ko‘pincha belgisiz yoki gipertoniya kasalligiga 
o‘xshab yoki adrenalin kriziga o‘xshab bir necha minutdan ikki soatgacha davom etishi mumkin 
(bu variantda o‘smadan ko‘p mikdorda adrenalin ishlanib chikadi). Yuqoridagi bemorda arteriya 
bosimi va adrenalin krizining bo‘lishn feoxromotsitoma borligini ko‘rsatadi. Qorin 
paypaslanganda (o‘sma massaj qilinganda) arterial bosimning ko‘tarilishi feoxromotsitomaning 
haqiqiy belgisi hisoblanadi. Umumiy modda almashinuvining ortishi tireotoksikozga, bemor 
vaznining ortishi esa feoxromotsitomaga o‘xshab ketadi. Ko‘pincha bu kasallikda xo-lelitiaz 
bulishi kuzatiladi. 
2. Bu tashxisni tasdikutash uchun siydikdagi katexolamin va vanilinaminni, bodom 
kislota mikdornni arterial bosim yuqori kutarilganda aniqlash kerak. Usmaning bir yoki ikki 
tomonlama ekanligini va buyrak usti bezidan tashqarida joylashganligini bilish uchun 
arternografiya qilinsa, 80% holda to‘g‘ri aniqlab beradi, agar tomografiya, ultratovushli va 
radioizotopli skannnrlansa, hatto kattaligi 1 sm bo‘lgan o‘smani ham aniqlasa bo‘ladi. Yana bu 
tekshirishlar buyrak usti bezini bevosita bo‘lmagan o‘zgarishlarini va buyrakni joyidan jilib 
qolganligini ham aniqlab beradi. Bu usullar o‘sma kasalligini suyakka, jigarga va bashqa 
a’zolarga metastaz berganligini aniqlashga xam yordam beradi. Feoxromotsitomaiing 10% i 
xavfln o‘smalarning metastazidan hosil bo‘ladi (gistologik tekshirishlarda xavfli yoki xazfsiz 
feoxromotsitoma ekanligini ajratib bulmaydi).