M. A. Raxmatullayev, B. I. Ganiyeva

PLAGIAT (plagiarism)
– o‘zga muallif asarini atayin havolalarsiz, 
muallifga iqtiboslikni ko‘rsatmasdan shaxsiy asar sifatida ko‘rsatishga 

---

177 
urinish. Plagiat – bu nusxa ko‘chirishning bir turi bo‘lib, mualliflik 
huquqini buzilishi hisoblanadi. O‘z faoliyatida (ilmiy maqola, kitob, 
hisobot, ma’ruzalarni yozishda) axborot resurslaridan foydalanish 
jarayonida mualliflik huquqlariga qat’iy rioya qilish lozim. Hujjatni 
yaratishda foydalanilgan manbalarga albatta havolalar keltirish lozim. 
Plagiarizmni tushunish yangi axborot resurslarini, ayniqsa ilmiy-axborot 
resurslarini yaratishda muhim hisoblanadi. Mualliflik huquqlari har bir 
mamlakatda mualliflik va turdosh huquqlari to‘risidagi tegishli qonunlar 
bilan muhofaza qilinadi.
AXBOROT 
ALMASHINUVI
(Data 
communications)
– 
axborotni alfavit-raqamli simvollardan iborat bo‘lgan elektrik impulslar 
ko‘rinishida yetkazib berishni, aks ettiradi. Ma’lumotlarni uzatish audio 
va video signallarini uzatishdan farq qiladi.
PROVAYDER
(provider) 
– tarmoq, axborot, Internet, elektron 
pochta xizmatlari ta’minotchisi. 
PROTOKOL TSR/IP 
– Internet tarmog‘ida kompyuter tomonidan 
foydalaniladigan protokol. TCP (Transmission Control Protocol) – 
uzatishlarni nazorat qilish protokoli – protsessorlar orasidagi aloqani 
ta’minlashga javobgar. IP (Internet Protocol) – Internet protokoli – 
kompyuterlar orasidagi aloqalarni ta’minlashga javobgar.
PROTOKOL Z39.50
– ma’lumotlarni uzatishda yuqori darajada 
ishlaydigan 7 pog‘onalik model va turli xil dasturlar ishlash, 
foydalanuvchilarga ma’lumotlar bazasidan to‘liq qidirish imkonini 
beradigan protokol. 
INTERNET PROMOUTERI
– Internet loyiha marketingi bilan 
shug‘ullanadigan mutaxassis, reklama tadbirlari tashkiloti, axborot 
mahsulotlari bozorini o‘rganish, katalog resurslari va qidiruv tizimlari 
loyihalarida saytni ro‘yxatdan o‘tkazish, baner almashish tarmog‘ida 
qatnashish va h.k.