M. A. Raxmatullayev, B. I. Ganiyeva

XIZMATCHI FAYL PROTSESSORI (FILE SERVER) - 
tarmoqdagi boshqa kompyuterlarga xizmat ko‘rsatuvchi, katta hajmdagi 
ma’lumotlarni saqlash qobiliyatiga ega kompyuter.
TEZAURUS - 
axborot qidiruvini samarali olib borish uchun turli 
darajadagi tushunchalar orasida aloqa bog‘lovchi tizimlashtirilgan 
lug‘at.
SHARTNOMA
– ikki taraflama bajarilish va amal qilish 
muddatlari borasidagi kelishuv asosidagi xususiy, yuridik majburiy 
bitim.

---

178 
SHLYUZ (GATEWAY) -
turli ikki tarmoqni birlashtiruvchi 
qurilma. Shlyuz o‘z protsessoriga va xotirasiga ega, u kanallar sig‘imini, 
protokolni o‘zgartira oladi.
SHTRIXLI KODLASHTIRISH (BARCODE) - 
alfavit-raqamli 
va raqamli ma’lumotlarni turli qalinlikdagi vertikal chiziqlar vositasida 
kodlashtirish. Maxsus qurilma yordamida o‘qiladi, aniqlanadi va 
kompyuter yordamida ishlov beriladi. Shtrixli kodlash kutubxonalarda 
berilayotgan adabiyotlarni hisobga olishda ishlatiladi.
FTP (FILE TRANSFER PROTOCOL) - 
(fayllarni uzatuvchi 
protokol) ixtiyoriy faylni uzeldagi mashinaga ko‘chirib o‘tkazuvchi ish 
quroli. Modem orqali fayldan nusxa olib o‘z kompyuteringizga yozib 
qo‘yishingiz mumkin.
ISBN (INTERNATIONAL STANDARD BOOK NUMBER) - 
kitob nashrlarining xalqaro standarti.
ISSN (INTERNATIONAL STANDARD SERIAL NUMBER) - 
davriy nashrlar xalqaro standart nomeri
OPAC (ONLINE PUBLIC ACCESS CATALOG) - 
jamoatchilik 
tomonidan foydalaniladigan tezkor katalog. Elektron kutubxona 
katalogidagi qidiruv tizimi.
ON-LINE - 
real vaqt rejimida kirish (hozir va shu yerda).
UMUMIY LITSENZIYA – 
individual muhokamalarsiz oldindan 
kelishilgan shartlar asosida ko‘p sondagi asarlardan foydalanishga ruxsat 
beradi. Mualliflik huquqi ma’nosida bunday litsenziya bir guruhga 
kiruvchi asarlar uchun beriladi. Shu yo‘l bilan bir qancha asarlardan 
foydalanish ruxsatini olish soddalashadi, chunki bir guruhga kiruvchi 
barcha asarlar uchun bitta kelishuv imzolanadi. Odatda minglab, hattoki 
millionlab 
himoyalangan 
asarlardan 
foydalanishni 
jamoaviy 
boshqaruvchi tashkilotlar tomonidan bunday litsenziya beriladi.