М а р к е т и н г асосий маркетинг тушунчалари ва замонавий сўзларининг қисқача изоҳли луғати

БРЕНД НИМА?
Инглиз тилидаги «brand» сўзи ўрта асрларда олов, аланга маъносини англатган, кейинчалик тамға, чорва молларини қизиб, чўғ бўлиб турган темир билан тамғалашга боғлиқ бўлган мулк белгиси маъносига эга бўлди. Айрим мутахассисларнинг фикрича, «бренд» сўзи лотин тилидаги «brand» – тамға, белги сўзини англатади. Бренднинг расмий таърифи йўқ, лекин бу моҳиятан оммалаштирилган, жамиятда қабул қилинган савдо маркаси образи ёки қандайдир ҳис қилинмайдиган қийматдир. Бренд – иқтисодий маънода савдо маркасига (товар белгисига) нисбатан кенгроқ тушунчадир. Бренд ҳам моддий, ҳам номоддий тоифалар йиғиндисини акс эттиради. Бу тоифалар йиғиндиси истеъмолчида товар, хизмат, фирма ҳақида ижобий таассурот шакллантиради ва товарни бошқа товарлар қаторидан ажратган ҳолда уни харид қилиш истагини юзага келтиради. Товар белгиси (савдо маркаси)ни брендга айлантириш жараёни асосида товарнинг бозорда ажралиб туриши, машҳурлиги ва харидорларнинг унга нисбатан бўлган ишончи ҳамда ўхшаш товарни ундан афзал кўриши ётади.Ҳақиқий яхши бренднинг белгиси,уни истеъмолчи томонидан бошқалардан афзал, яхши деб билишидир. Брендни яратиш комплекс жараён бўлиб, у ўз ичига реклама, жамоатчилик билан алоқалар (PR), ҳомийлик, маркетинг чора-тадбирлари, оммавий чиқишлар ва бошқа турли хил воситаларни ўз ичига олади.

ИННОВАЦИЯЛАР НИМА?
Кўп фирмаларнинг олдида инновацияларни амалиётга жорий этиш керакми ёки йўқми деган савол туради. Аксарият таҳлил ва баҳоларга қараганда, 20 фоиз янги оммавий истеъмол қилинадиган товарлар ҳамда корхоналарга йўналтирилган 40 фоиз янги тижорат таклифлари муваффаққиятли чиқиб, амалиётга татбиқ этилмоқда. Бундан кўриниб турибдики, инновацияларнинг амалиётга жорий этилиш фоизи унча катта эмас. Бу, фирмалар инновациялар билан умуман шуғулланмай, ҳаракатсиз туриши керак, дегани эмас. Аксинча, ҳозирги кунда дунёда инновациялар ва ижодий фаолият билан шуғулланаётган фирма ҳамда компаниялар юқори натижаларга эришмоқдалар. Инновацион жараён ўз ичига ғояларни илгари суриш, кўриб чиқиш ва танлаб олишни, концепцияни ишлаб чиқиш ва текшириб кўришни, корхона имкониятлари таҳлилини, прототипни яратиш ва тестдан ўтказишни, синаладиган маркетинг ва тижоратлаштиришни ўз ичига олади. Корхонада инновацияларни яхши етакчи бошқариши керак. Инновациялар – бу нафақат янги товарлар ва хизматларни ишлаб чиқиш, балки янги корхоналарни, бизнес йўналишларни ва бизнес жараёнларни яратиш ҳамдир. Муваффаққият қозониш учун фирмалар ичида учта бозорни ташкил этиш зарур. Булар: ғоялар бозори, капитал бозори ва истеъдодлар бозори.Ҳар қандай корхона ўзининг инновацион индексини билиши керак, у умумий товар айланмасидаги уч ёшдан ошмаган товарларнинг ҳиссаси бўйича ҳисобланади. Анъанавий тадбиркорликда бу кўрсаткич 20 фоиздан, модали кийим-кечак ишлаб чиқарадиган ва сотадиган корхоналарда эса 100 фоиздан кам бўлса, улар оғир аҳволда қоладилар.