M. A. Azizov umumiy gigiyena va ekologiya tibbiyot kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma To‘rtinchi nashri

Dala shiyponlarining suv bilan ta’minlanishi ustidan sanitariya nazorati o‘rnatish juda muhim. Har bir shiyponda suv bilan




ta’minlash punkti bo‘lishi lozim, unda suv manbayidan tashqari, qo‘shimcha suv saqlash uchun idish turishi kerak. Dala shiyponida suvga bo‘lgan ehtiyoj har bir kishiga kunda 40—50 1 ni tashkil etadi. Bundan tashqari, issiq kunlarda cho‘milish uchun 30—40 litr suv bo‘lishi kerak. Shiypon hududida suv manbayi bo‘lmaganda suv bilan ta’minlash punktiga suv maxsus idishlarda yoki «ichimlik suv» deb yozib qo‘yilgan avtosisternalarda tashib keltiriladi.
Suv saqlanadigan idishlar og‘zi zich berkilishi va u vaqt- vaqtida dezinfeksiyalanishi kerak. Shu maqsadda idish suv bilan to‘ldirilib, har 100 1 suvga bir stakan (200 g) 10% xlorli ohakning suvdagi eritmasi qo‘shiladi. Aralashtirib 2 soatga qoldiriladi, so‘ngra suvni to‘kib, idish bir necha marta chayiladi. Shundan so‘ng idishda ichishga mo‘ljallangan suvni saqlashga ruxsat etiladi.
Oziq-ovqat tarmog‘i xodimlariga qanday gigiyenik talablar qo‘yilsa, suv ta’minotida ishlaydigan barcha xodimlarga ham xuddi shunday talablar qo‘yiladi. Ular tibbiyot ko‘rigidan o‘tka- ziladi, batsilla tashuvchilikka tekshiriladi va sanitariya ma’lu- motlari nazorat qilinadi.
Yerosti suv manbayidan foydalanib vodoprovod qurilganda qat’iy nazorat hududining atrofi 250—500 m doirada chega- ralanadi. Chegaralangan maydon obodonlashtirilishi kerak. Bu yerda yerosti suvlarining ifloslanishiga olib kelishi mumkin bo‘lgan yer ishlarini sanitariya organlarining ruxsatisiz olib borish mumkin emas (quduqlar, karyerlar, o‘ralar kovlash, yerosti sug‘orish inshootlari qurish va boshqalar).
Vodoprovod inshootlarini ishlatish shart-sharoitlarni va vo­doprovod tarmoqlari holatini kuzatib turishdan iborat. Yerosti suvi bilan ta’minlash manbalariga quriladigan vodoprovod ele- mentlari quyidagilardan iborat: suvni yer yuzasidagi rezer- vuarlarga chiqarib beradigan birinchi ko‘targich nasos stan- siyasi; zarur bo‘lgan hollarda suv sifatini yaxshilash uchun moslama, suvni bosim rezervuariga yetkazib beradigan ikkinchi ko‘targich nasos stansiyasi; suvni uyma-uy taqsimlash tarmog‘i.