M. A. Azizov umumiy gigiyena va ekologiya tibbiyot kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma To‘rtinchi nashri

12-rasm. Barograf.


Metalldan yasalgan qutichalar asbobning sezuvchi qismi hisoblanadi.
Atmosfera bosimining o‘zgarishi tufayli qutichalar shaklini o‘zgartiradi, u tortilib, richagni harakatga keltiradi.
Harakatga kelgan richag avtomatik holatda aylanuvchi bara- banga o‘ralgan qog‘ozda atmosfera bosimini bildiruvchi chiziq- larni ifodalaydi.
Nazorat savollari

1. 
   Havoning gigiyenik ahamiyati nimalardan iborat?
   
2. 
   Havoning kimyoviy tarkibi qaysi gazlardan tarkib topgan?
   

3. 
   Atmosfera havosining nisbatan bir xil saqlanib turishiga qaysi omillar ta’sir etadi?
   
4. 
   Atmosfera havosi qanday ifloslanadi?
   
5. 
   Havo sanitariya jihatidan qanday muhofaza qilinadi?
   
6. 
   Maksimal, absolut va nisbiy havo nimaligini ta ’riflang.
   
7. 
   «Shamollar guli» nima?
   
8. 
   Havo bosiminingpast yoki yuqori bo ‘lishiga aloqador kasalliklarni ayting.
   

Masala va mashqlar

1. 
   Aspiratsion psixrometr quruq termometrining ko‘rsatkichi 19°C, ho‘l termometrniki esa 10°C. Havoning nisbiy namligini aniqlang, xonaning temperatura-namlik rejimini baholang va kerak bo ‘lsa, uni yaxshilash yo ‘llarini ko ‘rsating.
   
2. 
   Qaysi sharoitlarda odam sovqotadi va nima uchun: havo temperaturasi 15°C va nisbiy namlik 45% bo‘lgandami yoki havo temperaturasi 15°C va nisbiy namlik 85% bo ‘lgandami?
   
3. 
   Sex havosining temperaturasi 32°C, tevarak-atrofdagijihozlarning temperaturasi 36°C, havoning nisbiy namligi 40 %, havo harakatining tezligi 0,3 m/s. Bunda ishchi o‘zini qanday his qiladi va uning organizmining issiqlik chiqarishi qaysi yo ‘llar bilan amalga oshadi?
   
4. 
   Havoning temperaturasi 17°C, devorlar temperaturasi 12°C, nisbiy namlik 40%, havo harakatining tezligi sekundiga 0,2 metr bo ‘lgan xonada odamning issiqlik chiqarish yo ‘llarini ko‘rsating.
   

Mustaqil ish
Havo fizik xususiyatlarining (namlik, bosim, harorat, shamol tezligi) inson
salomatligiga ta ’siri to‘g‘risida referat yozing.


Eslab qoling!