M. A. Azizov umumiy gigiyena va ekologiya tibbiyot kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma To‘rtinchi nashri

Patogen mikroorganizmlar havo-tomchi yo‘li bilan o‘tadigan infeksiyalar (gripp, ko‘kyo‘tal, qizamiq va boshqalar) yuqish




ehtimoli bo‘lgan infeksion kasalxonalar va yiringli xirurgiya bo‘limlari havosida uchraydi. Tibbiyot xodimlari aksirganida, yo‘talganida, suhbatlashganda bakteriyalarni nafas yo‘llaridan tarqalishining oldini olish uchun ko‘pincha doka niqoblaridan (yaxshisi 3—4 qavatli) foydalanishadi.
Havoni zararsizlantirish bakteritsid lampalar (BUV-30) bilan nurlanish yordamida amalga oshiriladi. Lampalar devor va shiftlarga o‘rnatiladi hamda yig‘ishtirish va intensiv harakat bo‘lgan paytlarda tanaffus bilan vaqt-vaqtida 30—40 daqiqaga yoqiladi.
Lampalar zararli ta’sirning oldini olishi uchun ularni ekranlashtirish kerak. Operatsiya va bog‘lash xonalarida havoni dezinfeksiyalash operatsiyadan keyingi asoratlar sonini ancha kamaytiradi, turarjoy va kommunal binolar havosini bakterial ifloslanishdan saqlash uchun to‘g‘ri va yetarlicha havo almashinuvi bo‘lishi, xonalar nam usulda yig‘ishtirilishi hamda kimyoviy preparatlar (propilen-glikol, trietilenglikol va b.lar) yordamida dezinfeksiya qilinishi lozim.

2. 
   §. ATMOSFERA HAVOSINING IFLOSLANISHIGA QARSHI KURASHDA YASHIL O‘SIMLIKLARNING ROLI
   

Yashil daraxtlar chang va gazlarni sorbsiya qilish qobiliyatiga ega bo‘lib, atmosfera havosining ifloslanishiga qarshi kurashda katta rol o‘ynaydi. Havodagi chang yashil massiv orqali o‘t- gandan so‘ng, havo harakatining tezligi kamayishi sababli, birmuncha o‘tirib qoladi. Bundan tashqari, uning bir qismi daraxt barglari, tanasi va shoxlariga yopishadi.
O‘simliklar ayrim gazlar uchun faqat mexanik to‘siq emas, balki kimyoviy filtr rolini ham o‘taydi. Masalan, yashil da- raxtlarning atmosfera havosidan sulfid angidridni tutib qolishi va uni o‘z to‘qimalarida sulfatlar holida to‘plashi ma’lum.
Sanoat chiqindilarining changi va gazlar ko‘kalamzor qilingan zona orqali o‘tganida konsentratsiyasining ko‘kalamzor qilin- magan shunday kenglikdagi zonadan o‘tayotgan chang va gaz konsentratsiyasiga nisbatan ikki baravar kamayishini olimlar isbotlab bergan.