M. A. Azizov umumiy gigiyena va ekologiya tibbiyot kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma To‘rtinchi nashri

Nazorat savollari

1. 
   Atmosfera havosining kimyoviy tarkibi va uning asosiy qismlarining odam uchun ahamiyati qanday?
   
2. 
   Atmosfera havosining sanitariya muhofazasiga oid chora-tadbirlar tizimi nimalardan iborat?
   
3. 
   Quyosh spektrining ayrim qismlari odam organizmiga qanday ta ’sir qiladi?
   

*HAVO GIGIYENASI» BO‘LIMIGA DOIR AMALIY MASHG‘ULOT

1. 
   Xona mikroiqlimini gigiyenik baholash
   

Mashg‘ulot maqsadi:

• 
  organizmga mikroiqlimning ta’siri va uning gigiyenik me’yori bilan tanishish.
  

Mashg‘ulotni laboratoriya qurollari va kimyoviy birikmalar bilan ta’minlash: barometr, aneroid, termograf, simobli va spirtli termometrlar, psixrometrlar, animometrlar (qanotli va kosa- chali), katotermometr, barograf. Xona havo haroratining o‘rtacha ko‘rsatkichlarini aniqlash.




Xonadagi havo temperaturasi simobli va spirtli termometrda
aniqlanadi. Havo haroratini aniqlashdan oldin asbob shkalasidagi
bo‘linmalar ko‘rsatkichi aniqlanadi. Misol uchun, agar 1 °C shkala
5 qismga bo‘lingan bo‘lsa, kichik bo‘linma qiymati 1/5 yoki

1. 
   2 °C ga teng. Ayni vaqtda ko‘z-nay menisk chizig‘i damida
   turishi kerak. Hozirgi kunda xona haroratini aniqlashda Selsiy
   shkalasi bo‘yicha 0°C dan 30—50°C, tashqi havoni aniqlashda
   esa —50 dan +50 °C gacha bo‘lgan simobli va spirtli
   termometrlardan foydalaniladi.
   

Xonaning kun davomida maksimal darajadagi yuqori va eng
past temperaturasini aniqlash uchun maksimal va minimal
ko‘rsatkichlarni ifodalovchi termometrlardan foydalaniladi
Bunday termometr orqali xonaning tem-
peraturasini maksimal darajaga ko‘tarilganligini
va tushganini ma’lum ajratilgan vaqtda (kecha-
kunduz, haftada va h.k.) aniqlash mumkin.
Devor temperaturasini aniqlash da devor
haroratini o‘lchaydigan termometrlardan foy-
dalaniladi (3-rasm). Termometrni devorga
yopishtirish uchun mum, kanifol yoki alebastr
qorishmalari ishlatiladi. Devor harorati pol
sathidan 10—15 sm hamda 1,5 m balandlikda
o‘lchanadi.