Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

 Халқаро тараққиёт уюшмаси (ХТУ) – 
ХТТБ нинг 
шохобчаси сифатида 1960 йилдан бери фаолият кўрсатмоқда. 
Уюшманинг асосий мақсади кам ривожланган мамлакатларга 
ёрдам беришдир. 
 Халқаро ташкилотлар – 
уларнинг ҳар бири халқаро 
сиёсатда ўзларининг фаолият мақсадлари йўналишларига 
қараб, ер юзи тараққиётида эгаллаб турган мавқеларига қараб, 
умуман халқаро сиёсий - амалий муносабатлар жараёнида 
ҳаракатларга киришадиган бошқа халқаро ташкилотлар 
тизимидаги мақомларига қараб аҳамият касб этадилар. 
Халқаро тиклаш ва тараққиёт банки (ХТТБ) –
ўз 
фаолиятини 1946 йилда бошлади. Бу ташкилотга фақат ХВФга 
аъзо мамлакатлар кириши мумкин. ХТТБнинг мақсади: аъзо 
мамлакатлар иқтисодиётини қайта қуришга ва ривожланишига 
капитал қўйилмалар бериш ҳамда хусусий чет эл 
инвестицияларини рағбатлантириш орқали кўмаклашиш, 
тўлов баланси мувозанатини таъминлашга қаратилган қарз 
бериш (25 йилгача). ХТТБнинг бошқарув кенгашида ҳал 
қилувчи овозга жаҳоннинг етакчи мамлакатлари (еттилик 
давлатлари) эга ҳисобланади. 
 Халқаро 
товар номенклатураси
— мамлакатлар 
ўртасида келишилган, таснифланган товар позициялари 
рўйхати бўлиб, ҳар бир товар позицияси кодлаштирилган 
рақамларга эга бўлади.
 Халқаро транзит - 
хорижий юкларни жўнатиш ва қабул 
қилиб олиш пунктлари берилган мамлакат ҳудудидан 
ташқарида бўлиши шартида ташилишидир. Агар товарлар 
божхона омборига жойлаштирилмасдан ташилса бевосита 
халқаро транзит, божхона омборидан фойдаланилса – 
билвосита халқаро транзит ҳисобланади. 

---

- 372 - 
Халқаро электр алоқалари иттифоқи –
1965 йилда 
Парижда тузилган Ҳалқаро телеграф иттифоқи (у 1934 йилдан 
бошлаб шундай аталади) 1947 йилдан бошлаб БМТнинг 
маҳсус муассасаси ҳисобланади. Иттифоқ қуйидаги соҳаларда 
иш олиб боради: 1) техник соҳада электр алоқлари 
(телекоммуникация) воситаларининг ривожланиши ва улардан 
самарали фойдаланиш, ушбу воситаларнинг такомиллашквига 
кўмаклашиш ва дунё миқёсида қулай ҳамда арзон 
бўлинишини таъминлаш; 2) ривожланаётган мамлакатларга 
электр алоқаси доирасида техник ёрдам бериш, бу соҳа 
тараққиёти учун зарур бўлган молиявий ва инсон 
ресурсларини жалб этиш, жамики инсонларнинг янги аҳборот 
теҳнологиялари ютуқларидан фойдаланишига кўмаклашиш; 3) 
сиёсат соҳасида электр алоқасининг жаҳон ахборот тизими ва 
жамиятдаги муоммоларга ҳалқаро миқёсда кенг ёндашувининг 
шаклланишига кўмаклашиш. Олий органи – ваколат 
конференцияси тўрт йилда бир марта чақирилади ва Ҳалқаро 
электр алоқалари иттифоқи кенгаши томонидан сайланади. 
Кенгаш 46 аъзодан иборат бўлиб, ҳар йили мажлисга 
тўпланади.