Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Солиқ солишнинг соддалаштирилган тартиби – 
солиқ 
солишнинг айрим тоифадаги солиқ тўловчилар учун 
белгиланадиган ҳамда айрим турдаги солиқларни ҳисоблаб 
чиқариш ва тўлашнинг, шунингдек улар юзасидан солиқ 
ҳисоботини 
тақдим 
этишнинг 
махсус 
қоидалари 
қўлланилишини назарда тутувчи алоҳида тартиби. 
Солиқ ставкаларининг турлари. 
Ўзбекистон солиқ 
қонунчилигида солиқ ставкаларнинг асосан уч тури амал 
қилади.: пропорционал, прогрессив ва нолли ставкалар. 2002 
йилдан бошлаб юридик шахсларнинг фойда солиғи ва мол-
мулк солиғи бўйича асосий ставкага қўшимча регрессив 
ставка (имтиёз тариқасида) қўлланила бошланди. 
Солиқ ставкаси – 
солиқларни ҳисоблашда солиқ 
базасининг ҳар бир бирлиги ҳисобига тўғри келадиган солиқ 
меъёрини ифодалайди.
 
Солиқ ставкаси
– 
объектнинг ҳар 
бирлиги учун давлат томонидан белгилаб қўйилган меъёрдир, 
яъни давлатнинг солиқ объектидаги улуши, ҳиссасидир. 
Солиқ ставкаси икки усулда белгиланади: қатъий ставкаларда 
(сўмларда) ва нисбий ставкаларда – фоизларда ифодаланади. 
Бозор иқтисодиётига ўтиш ва инфляция шароитида нисбий 
ставкаларни қўллаш мақсадга мувофиқдир. Бундай ҳолда 
бюджет инфляциядан кўп маблағ йўқотмайди. Агар ставка 
сумларда ҳисобга олинса, солиқлардан тушган бюджет 
даромади йил охирига бориб, ҳеч қандай иқтисодий аҳамиятга 
эга бўлмайди. 
Солиқ субъекти –
солиқ муносабатларида қатнашувчи 
солиқ тўловчилардир
. 
Улар юридик ва жисмоний шахсларга 

---

- 314 - 
бўлинади. Солиқ муносабатларида солиқ тўловчилардан 
ташқари солиқ ундирувчи давлат ҳам қатнашади. Солиқни 
давлат ундиради. Унинг номидан махсус ташкилот – солиқ 
хизмати идоралари қатнашади. Солиқларни тўғри ҳисоблаш, 
тўлиқ тўлаш жавобгарлиги солиқ тўловчи субъектга 
юклатилган. Субъект объектсиз бўлмайди ва аксинча.
Солиқ юки –
маблағларни бошқа фойдаланиш мумкин 
бўлган йўналишлардан олиб, солиқларни тўлаш учун 
йўналтириш орқали вужудга келадиган иқтисодий чекловлар 
даражаси бўлиб, одатда солиқ тўловчининг муайян даврда 
бюджетга 
тўланган 
солиқлар 
ва 
бошқа 
мажбурий 
тўловларнинг йиғиндиси сифатида намоён бўлади.