3,4- углерод атом ла ри га б и р л аш ган ) кум ари нл ар (м асал а н , куме-
строл ва б о ш к а л а р ) .
7.
Т ар к и б и д а
кумарин
системаси
булган
б аъ зи
м ураккаб
б и ри км ал ар
(м асал ан, антибиотик новобиоцин, аф латокси н ва
б о ш к а л а р ) .
КУМ А РИ Н Л А РН И Н Г Т И ББИ ЕТД А ГИ АХ.АМИЯТИ
К ум ари н лар, ф урокум ари нл ар ва тар к и б и д а бу гурух б ирикм ала-
ри булган у си м л и кл ард ан олинган п реп аратл ар ан тикоагулянт (кон
ивишга к а р ш и ), сп азм олитик (м ускулларнинг ихтиёрсиз к и ск ари ш и
ва т а р а н г тортиш иш ига к а р ш и ) , ю рак кон томирини кенгайтириш —
витамин Р (м асал ан, эскулин), хавф ли у с м а л а р г а ка рш и ва б о ш ка
та ъ с и р л а р г а эга. Шунинг учун бу п р еп ар атл а р тромбоз
(кон
том и рл ард а коннинг ивиб к ол и ш и ), спазм, р а к (оп ераци я килиш
мумкин б у л м аг ан б аъ зи т у р л ар и д а)
ва б о ш к а ка сал л и кларн и
д а в о л а ш д а кул л ан и лади .
Оли м лар спазмолитик таъ си р г а эга булган атамантин, пастина-
цин
ва
либонатин
каби
п р еп аратл арни
усимликдан
а ж р а т и б
олган лар, р а к ка сал л и ги д а ишлатиш учун пеуцеданин ва трихомонад
касаллигини
д а в о л а ш
учун
книдомон
преп аратл арин и
тавсин
этганлар.
Ф урокум ари нларн и н г фотосенсибилизация (нур т аъ си рига н и с б аи
тан сезувчанликнинг ошиши) таъ си ри айн икса д и к к а т г а сазовордир.
Шунинг учун тарк и б и да фурокумарин булган б аъ зи п р еп ар атл а р
(бероксан, аммифурин, псорален ва псоберан)
пес
(витилиго)
касаллигини д а в о л а ш д а иш латилади.
Кумарин
ва
фурокум ари нларн и н г
биологик таъ си ри
у л ар
молекуласидаги л актон
х ал ка си ,
3-
ва
4- углерод
атом лари
уртасид аги к уш б ог х а м д а м олекулага у лан ган турли гурух ва
р а д и к а л л а р г а богли к деб хисобланади.
Пес касаллигини фурокум ари нлар билан д а в о л а ш бу п репа
р атл а р таъ с и р и д а тери о к а р г а н ерининг нурга нисбатан сезувчанли-
гининг ошиши ва меланин пигмента хосил булиши н ат и ж а с и д а
терининг уз рангини ти клаш и га асосланган. Терининг бундай
уз пигментациясини тиклаш и у л ь тр а б и н аф ш а н урлар таъ си ри д а
боради.
Песни д а в о л а ш д а фурокумарин п р еп ар атл а р и бир в а к т д а ичишга
ва сиртдан терининг о к а р г а н ерига суртишга (эритма ёки суртма дори
холида) та в с и я этилади. Терининг дори суртилган ерига кейинчалик
дори к а б у л ки л ингандан сунг очик холда куёш нурини (ёки сунъий
у л ь т р а б и н а ф ш а нурни) таъ си р эттириш лозим.
Do'stlaringiz bilan baham: