Махсулотнинг микроскопик тузилиши. Ю м ш атилган илдизни
кун д алан гига кесиб’, микроскоп остида курилади. Илдизнинг кунда-
л ан г кесими иккиламчи тузи лиш да булиб, фл оэм а билан ксилема
уртасида х а л к а ш аклида камбий ж о й л аш га н . М а р к а зи д а у за к
булмайди. У зак нурлари кенг, йирик х у ж а й р а л а р д а н иборат булиб,
у л ар т у к с а р и к рангли йул ш акл ид а куринади. И л д и зд а механик
туки м алар — толалар ва тошсимон х у ж а й р а л а р булмайди. Паренхима
Х уж айралари да куп микдорда
йирик д рузл ар
хам да
крахмал
д о н а ч а л а р и бор ( 5 1 - раем ).
Ровоч илдиз кукуни хам микроскоп остида курилади. Кукунда
ж уд а куп к рахм ал л и паренхима х у ж а й р а л а р и хам да йирик сув
найларининг б улаклари н и ва нихоятда к атта д рузл арн и куриш
мумкин.
К укунда механик ту к и м а л а р — то л а л а р
ва тошсимон
Х уж айралар булмайди.
Кукун ишкор эритмаси билан н ам лан са, у т у к кизил рангга
(антрацен унумларига реакция) киради, темир-аммоний аччиктош
эритмаси т аъ си р и д а эса кора яш ил ран гга (таногликозидларга
р еакция) буялади ,
Кимёвий таркиби. М ахсулот тарк иб и да икки хил гурухга кирувчи
бирикм алар: 6,0— 12 % тан огликози длар (глюкогаллин, тетрарин ва
б о ш к а л а р )
х ам д а 3,4— 6 %
(Москва вилоятида устириладиган
махсулот тарк иб и да 5 % ) антрацен унумлари булади. Хризофанеин
(ги д роли зл ан ган д а хризофанол ва глю козага п а р ч а л а н а д и ) , глюко
реум — эмодин (реум — эмодин ва глюкозага п а р ч а л а н а д и ) , глюко-
алоэмодин (алоэ-эмодин ва глю козага п а р ч а л а н а д и ) , реохризин
(фисцион ва глю козага п а р ч а л а н а д и ) , фисционнинг дигликозиди,
гликозид алоэ — эмодин-диантрон, реиннинг ди — ва моно (глкжоре-
ин ва б о ш к а л а р ) гликозидлари, А, В, С, ва D сеннозидлар. А, В ва
С реидинлар, А, В, С ва D пальмидинлар, алоэ-эмодин, франгула-
эмодин, -реин, диреин, хризофанол ва б о ш к а л а р ана шу антрацен
унумларидандир. Б у л ар д ан т аш к ар и , махсулот тарк иб и да см олал ар
(кучли сурги таъ си рига э г а ), крахмал ва пектин м од д ал ар булади.
XI Д Ф га кура махсулот таркиби да антрац ен унумларининг
умумий микдори 2 % дан кам булмаслиги керак.
447
448
51- раем .
Ровоч илдйзининг кундаланг кесими ва порошоги.
А — кундаланг кеснм; Б —
порош ок.
1
— п укак ( п р о б к а )
;
2
—
ф ел л од ер м а;
3 —
др узлар;
4 —
у за к нур х у ж ай -
р а л а р я ; 5 — кам бий; 6 — сув н ай лари ; 7 — п ар енх и м а; 8 — кр а х м а л дон ачалари.
Р овоч барги ва гулида рутин х ам д а органик ки слоталар борлиги
ан и кл ан ган .
Ишлатилиши.
Ровоч п реп аратл ари сурункали м е ъ д а -и ч а к к а
са л л и к л а р и д а ични ю мш атиш учун, ичак атониясида ва газ тупланиб
к о л га н д а иш латилади. Б у п реп ар атл а р кам д о за д а (0,05— 0, 2) кабул
килинса, ични котиради (асосан тан огликози длар т а ъ с и р и ) , куп
д о з а д а (0,5—2,0) к а б у л ки лин ган да зса ични ю мш атади (асосан
ан трац ен унумларининг таъ си р и ).
Доривор препаратлари.
Ровоч илдизи порошок ва таб летка
холида иш латилади. Р овоч илдизидан яна ка й н атм а ва курук
экстракт ( с у в л и — спиртли а ж р а т м а ) тайёрланади.
29—5121
449
Do'stlaringiz bilan baham: |