Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti

Ishlar  va  xizmatlar  –  fuqarolik  huquqining  obyekti  sifatida. 
Ko‘rsatiladigan xizmatlar va bajariladigan ishlar ham fuqarolik huquqining 
obyektlaridir.  Manbalarda  ishlar  va  xizmatlar  moddiy  ne’matlar  tarkibiga 
kiritiladi
1
.  Fuqarolik-huquqiy  munosabatlar  bu  ikki  obyektining  o‘zaro 
farqi  shundaki,  mazkur  obyekt  bilan  bog‘liq  huquq  va  majburiyatlarni 
amalga  oshirish  natijasida  ashyoviy-moddiy  ko‘rinishga  ega  bo‘lgan 
natijaning  yaratilishidir.  Agar  moddiy  natija  yaratish  maqsadida 
munosabatga  kirishilsa  –  u  ish  sifatida,  moddiy  narsa  yaratishni  maqsad 
qilib  qo‘ymasa  –  xizmat  deb  baholanadi.  Shu  sabab  ham  ish  bajariladi, 
xizmat esa ko‘rsatiladi. 
                                                           
1
 Раҳмонқулов Ҳ. Фуқаролик ҳуқуқининг объектлари. –Т.: ТДЮИ, 2009. Б.11. 

---

108 
 
Asosan  fuqarolik-huquqiy  munosabatlarda  tuziladigan  pudrat 
shartnomalarining  predmeti  ishlar  bilan  bog‘liq  bo‘ladi  va  pudrat 
shartnomasi  tushunchasi  berilganda  ushbu  obyekt  turiga  alohida  e’tibor 
qaratiladi.  
FKning 631-moddasiga asosan pudrat shartnomasi bo‘yicha bir taraf 
(pudratchi) ikkinchi taraf (buyurtmachi)ning topshirig‘iga binoan ma’lum 
bir ishni bajarish va uning natijasini buyurtmachiga belgilangan muddatda 
topshirish  majburiyatini  oladi,  buyurtmachi  esa  ish  natijasini  qabul  qilib 
olish va buning uchun haq to‘lash majburiyatini oladi.  
Fuqarolik  huquqi  obyekti  sifatida  ishlardan  farqli  ravishda  aloqa, 
axborot,  tibbiyot,  veterinariya,  auditorlik,  advokatlik,  repetitorlik, 
qo‘riqlash,  saqlash,  yo‘lovchi,  yo‘lovchi,  bagaj  va  yuk  tashish,  transport 
ekspeditsiyasi, ta’lim bilan bog‘liq munosabatlarda xizmat ko‘rsatiladi va 
ular moddiy ne’mat yaratilishini nazarda tutmaydi. 
Xizmat  ko‘rsatish  tufayli,  masalan,  repetitorlik  xizmati  tufayli  ilm-
ma’rifat  o‘quvchiga  singdiriladi,  sayyohlik  xizmati  tufayli  sayyohlarga 
tegishli  xizmat  ko‘rsatiladi.  Yo‘lovchi  tashish  shartnomasi  bo‘yicha 
tashuvchi  yo‘lovchini,  yo‘lovchi  bagaj  topshirgan  bo‘lsa,  bagajni  ham 
belgilangan  manzilga  eltib  berish  hamda  bagajni  olishga  vakolat  berilgan 
shaxsga topshiriladi.