18
rivojlantirish” – deb nomlangan maxsus bo’limning mavjudligidan ham ko’rsa
bo’ladi.
Saylov huquqi rivojlanar ekan, saylov huquqi va qonunchiligini ilmiy tadqiq
etish, saylovlarni tashkil etish va o’tkazishning muhim masalalari va muammolarini
еcha olish qobiliyatiga ega mutaxassis kadrlarni tayyorlash davr talabi bo’lib
qolaveradi.
Saylov huquqi, saylov tizimi takomillashib borgani sari, saylash va saylanish
huquqi, umumxalq ovozida (referendumda) ishtirok etish huquqi ommaviy
huquqning eng muhim va markaziy masalalaridan bo’lib boraveradi.
O’zbekistonda o’tkazilayotgan saylovlar borgan sari sifat jihatidan yuqori
saviyada o’tkazilmoqda. Saylovlar endi faqat umumiy, to’g’ri, teng asosda emas,
balki yanada erkin o’tishi uchun chora tadbirlar ko’rish asosiy vazifa bo’lib
qolmoqda.
Har qanday fan, o’quv kursi bir biridan o’zining predmeti bilan farq qiladi.
“Saylov huquqi” o’quv kursining predmeti shu kurs o’rganayotgan narsalar, hodisalar
hisoblanadi. “Saylov huquqi” o’quv kursi saylov-huquqiy munosabatlarni va ularni
tartibga soluvchi huquqiy normalarni o’rganadi. Bunda qanday ijtimoiy munosabatlar
saylov-huquqiy munosabatlar bo’lishi, ular qanday vujudga keladi yoki bekor bo’ladi,
qaysi huquqiy normalar ijtimoiy munosabatlarning rivojlanishiga to’sqinlik qiladi,
ya’ni eskirib qolgan degan masalalar o’rganilib, tahlil qilinib, muammolar aniqlanib,
ularni hal etish yo’llari haqida fikr, mulohazalar bildiriladi.
Saylov murakkab jarayon bo’lib, u uch elementdan tashkil topgan, ya’ni –
saylov huquqi, saylov jarayoni, saylov tizimi. Mazkur o’quv kursi shu masalalarni
o’rganadi va ular haqidagi bilimlarni fuqarolarga, mutaxassislarga еtkazadi. O’quv
kursini vazifasi ham shundan kelib chiqadi.
Hozirgi kunda saylov huquqi faqat davlat hokimiyati vakillik organlarini
shakllantirishdagina qullanilmay, fuqarolarning o’zini-o’zi boshqarishni tashkil
etishda ham asosiy vosita bo’lib turibdi va bu bilan saylov tizimining demokratik
xususiyatini yanada ko’proq aks ettirmoqda.
Saylov huquqi fuqarolarning va ularning jamoat birlashmalari (siyosiy
partiyalar) siyosiy faoliyati bilan bog’liq yuridik xodisa kategoriyasidir. Shuning
uchun uning mazmuni jamiyat va davlat, fuqaro va hokimiyat o’rtasidagi
munosabatlarning o’zgarishiga (demokratlashuviga) qarab o’zgarib boradi.
Saylov natijasida hokimiyat tarkibida muntazam o’zgarishlar bo’lishi,
yangilanib turishi, fuqarolarning siyosiy tizimga bo’lgan ta’sirini ta’minlaydi.
Mamlakatimizda saylov qonunchiligini demokratlashtirish bo’yicha ilgari
surilgan, ilmiy asoslangan g’oyalar natijasida saylov qonunchiligi takomillashdi va
ko’plab muammolar o’z еchimini topdi.
Bu bilan hamma muammolar hal bo’ldi degani emas, hayot va u bilan yuog’liq
ijtimoiy munosabatlarning rivojlanib borishi saylovlarni o’tkazish va unda ishtirok
etishning yangi shakl va texnologiyalarini ishlab chiqish zaruriyatini vujudga
keltiraveradi va buni hal qilish uchun mutaxassislarning fuqarolarning bilimini
oshirishda “Saylov huquqi”ga tayaniladi. Ana shu narsa saylov huquqini vazifasini
belgilab beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: