Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti

3-§. Saylovoldi tashviqotini olib borishdagi cheklovlar 
                                                           
1
 Bu haqda batafsil ma'lumоt darslikning 10-mavzusida berilgan. 

---

169 
 
Saylovoldi tashviqoti saylovlarni demokratik o’tishini ta’minlovchi shartlardan 
bo’lib,  u  aslo  saylovlarni  erkin  o’tishiga,  saylovchilar  o’z  xohish-irodasini  ixtiyoriy 
amalga  oshirishiga  to’sqinlik,  ta’sir  qilmasligi  kerak.  Shuning  uchun  u  qonun 
doirasida  tartibga  solinib,  unda  albatta  bajarilishi  kerak  shartlar  va  qilish  mumkin 
bo’lmagan harakatlar ko’rsatib qo’yilgan. 
Avvalo  shunga  e’tibor  berish  kerakki  saylovoldi  tashviqoti  aniq  muddatda 
boshlanib, belgilangan muddatda tugatiladi. 
Prezident  saylovi  to’g’risidagi  qonunda  saylovoldi  tashviqoti  nomzod 
ro’yxatga olingandan boshlanib, saylov kunida to’xtatiladi. 
Deputatlikka  saylov  qonunlarida  esa  deputatlikka  nomzodlar  ro’yxatga 
olingandan boshlanib, ovoz berishga bir kun qolganda to’xtatiladi. Ovoz berish kuni 
va ovoz berishga bir kun qolganda tashviqot yuritishga yo’l quyilmaydi. 
Binolarga,  inshoatlarga  va  boshqa  joylarga  ilgari  joylashtirilgan  saylov  oldi 
tashviqoti materiallari saylovga bir kun qolganda olib qo’yiladi. 
Saylovoldi  tashviqotini  saylovga  bir  kun  qolganda  to’xtalish  haqida  qoidani 
qonunchiligimizga  kiritilishi  saylovchilarga  o’z  qarashlarini,  siyosiy  xayrixohligini 
aniqlab  olish,  boshqacha  aytganda,  ularning  kim  uchun  va  qanday  siyosiy  dastur 
uchun  ovoz  berish  masalasida  ongli  ravishda  aniq  bir  qarorga  kelishi  uchun 
qo’shimcha  vaqt  berilishiga  imkon  yaratishni  maqsad  qilib  qo’yadi.  Qonunchilikni 
bunday  takomillashtirish  ovoz  berish  arafasida  turli  suiiste’molchilik  holatlarini 
oldini olish imkoniyatlarini beradi
1
.
 
Saylovoldi  tashviqoti  olib  borilganda  foydalaniladigan  ma’lumotlar  boshqa 
nomzodlarning,  siyosiy  partiyalarning  huquqlarini  va  qonuniy  manfaatlarini 
buzmasligi  sharti  bo’lib,  haqiqatga  to’g’ri  kelmaydigan,  shuningdek,  deputatlikka 
nomzodlarning  sha’ni  va  qadr-qimmatiga  putur  еtkazadigan  ma’lumotlarni  tarqatish 
taqiqlanadi. 
Qonunchilikda  saylovoldi  tashviqoti  faqat  qonunda  belgilash  usullar  orqali 
amalga  oshirilishi  ko’rsatilib,  tashviqotni  saylovchilarga  bepul  yoki  imtiyozli 
shartlarda  tovarlar  berish,  xizmatlar  ko’rsatish  (axborot  xizmatlaridan  tashqari) 
shuningdek pul mablag’lari to’lash yo’li bilan olib borish taqiqlanadi. 
Tashviqot  ishlari  mablag’  sarflanadigan  faoliyat,  shuning  uchun  uni 
moliyalashtirish  qat’iy  tartibga  solinadi.  Saylovoldi  tashviqoti  saylovga  ajratilgan 
mablag’  (davlat  hisobidan)  hisobidan  moliyalashtirilab,  boshqacha  yo’l  bilan 
moliyalashtirishga  yo’l  qo’yilmaydi.  Saylovoldi  tashviqoti  uchun  xorijiy  davlatlar, 
tuzilmalar  mablag’laridan  foydalanish  taqiqlanadi.  Saylov  uchun  qonunda 
belgilangan  tartibda  ixtiyoriy  ajratilgan  mablag’lar  Markaziy  saylov  komissiyasi 
(mahalliy Kenashlarga saylov o’tkazuvchi komissiyalar) tomonidan teng taqsimlanib, 
biror-bir nomzod yoki siyosiy partiyaga imtiyoz berilmaydi. 
Saylov  kampaniyasi  davrida  saylovda  ishtirok  etmaslikka,  ovoz  bermaslikka 
qaratilgan  tashviqotlar  taqiqlanadi.  Bunday  hollar  yuz  bersa  tegishli  tartibda 
javobgarlikka tortishga asos bo’ladi.  
 
                                                           
1
 Qarang:  Karimоv  I.A.  Mamlakatimizda  demоkratik  islоhatlarni  yanada  chuqurlashtirish  va  fuqarоlik  jamiyatini 
rivоjlantirsh kоnsepsiyasi. T.: О’zbekistоn, 2010, 40-bet. 

---

170