Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti

4-§. Ovoz berishda saylovchilar ro’yxatining ahamiyati 
Saylovchilar  ro’yxatini  saylovlardagi  muhim  yuridik  hujjat  bo’lib,  u 
fuqarolarning  saylov  huquqini  amalga  oshishini  ta’minlaydi.  Fuqarolarning  saylov 
huquqlari  Konstitusiyada  belgilangan  bo’lsada,  uni  amalga  oshishi  uchun  albatta 
saylovchilar ro’yxatiga kiritilgan bo’lishi kerak. 
Saylovchilar  ro’yxati  saylovni  muhim  prinsiplari  –  umumiy,  teng  prinsiplarni 
amalga oshishini ta’minlovchi hujjatdir. Birinchidan, ro’yxat asosida barcha fuqarolar 
saylash  huquqini  amalga  oshira  oladi.  Ikkinchidan,  ro’yxat  asosida  saylovchilarning 
teng  huquqliligi,  bitta  ovozga  egaligi  ta’minlanadi.  Bir  fuqaro  faqat  bir  saylov 
uchastkasida tuziladigan ro’yxatga kiritilishi bilan bitta ovozga ega bo’ladi. 
 Saylovchilarning ro’yxati barcha mamlakatlarda saylov davrida saylovchilarni 
hisobga  oladigan  hujjat  hisoblanadi.  Saylovchilarni  saylovchilar  ro’yxatiga  kiritish 
usuli  turlicha  (ikki  xil).  Ayrim  mamlakatlarda  fuqarolar  saylovchilar  ro’yxatiga 
kiritishni  so’rab,  tegishli  davlat  organlariga  ixtiyoriy  murojaat  qilishganda 
saylovchilar ro’yxatiga kiritiladi.  
 
Masalan,  AQShda,  Fransiyada.
1
 Bu  bir  tomondan  saylovda  ishtirok  etishning  ixtiyoriylik 
prinsipiga mosga o’xshaydi. Ikkinchi tomondan esa bu tartib ko’plab fuqarolarni saylovda ishtirok 
etmasligini keltirib chiqaradi. Chunki har xil sabablar bilan murojaat qilganlar ro’yxatga kiritilmay 
qoladi.  
 
Ko’pchilik  davlatlarda,  jumladan  O’zbekistonda  saylovchilar  ro’yxatini 
tuzishda  fuqarolarning  murojaat  qilishi  shart  bo’lmasdan,  saylov  kuni  18  yoshga 
to’lgan barcha fuqarolar yashash joyidan, saylov komissiyalari tomonidan ro’yxatga 
kiritiladi. 
Saylovchilar ro’yxati: 
-ovoz  berishga  asos  bo’ladi,  u  asosida  saylovchilarga  saylov  byulleteni 
tarqatiladi; 
-saylov uchastkasida qancha saylovchi borligi aniqlanadi; 
-ro’yxat  asosida  qancha  saylovchi  ovoz  berishda  ishtirok  etganligi,  qanchasi 
ishtirok etmaganligi aniqlanadi; 
-ovoz berish natijasini aniqlashda muhim hujjat hisoblanadi.