Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

E’tibor  qiling!  Tanib  olish  uchun  ko‘rsatish  tergov  harakatini 

o‘tkazish  zarurligi  to‘g‘risidagi  masalani  hal  qilish  uchun 

quyidagilarni amalga oshirish kerak: 

a) dastlab tanilayotgan shaxsni so‘roq qilish; 

b)  tanib  olish  uchun  ko‘rsatiladigan  ob’ekt  bilan  bir  xildagi 

o‘xshash ob’ektlarni tanlab olish; 

v)  mazkur  tergov  harakatini  o‘tkazishning  vaqti  va  sharoitini 

belgilash; 

g) xolislarni belgilash. 

---

 

301 

ayblanuvchi  (sudlanuvchi)  bo‘lishi  mumkin  va  shu  protsessual 

sub’ektlarning huquq va majburiyatlariga ega bo‘ladi. Tanib olish uchun 

ko‘rsatilayotgan  shaxslar  guvoh  va  jabrlanuvchi  bo‘lgan  taqdirda  ham 

ular tanib olish uchun ko‘rsatish vaqtida atayin yolg‘on ko‘rsatuv berishi 

va  ko‘rsatuv  berishdan  bosh  tortishi  uchun  jinoiy  javobgarlik  haqida 

ogohlantiriladi.  

Tanib olish uchun ko‘rsatilayotgan gumon ostiga olingan shaxs va 

ayblanuvchi  o‘zi  bilan  birga  ko‘rsatilayotgan  shaxslar  qatorida  joyini 

o‘zi tanlashga haqli. 

Tanuvchi 

harakatlanish 

holatida 

(yurib 

ketayotganda, 

gapirayotganda yoki boshqa biror harakatni bajarayotganda) ko‘rsatilishi 

kerak  bo‘lgan  hollarda,  taniluvchi  bunday  harakatlarni  bajarishi  haqida 

tergovchining  talablariga  bo‘ysunadi.  Bunday  harakatlarni  taniluvchi 

qasddan noto‘g‘ri bajarishi yoki odatdagi yurishi va ovozini o‘zgartirishi 

hollarining oldini olish zarur. 

Harakatlanish  holda  ko‘rsatilayotganda  biror  harakatni  bajarish 

haqida 

tergovchining 

talabalari 

tanish 

uchun 

ko‘rsatilayotgan 

shaxslarning  hayoti,  sog‘lig‘i,  obro‘siga,  uning  mulkiy  va  boshqa 

qonuniy  manfaatlariga  zid  bo‘lmasligi  shart.  Ayblanuvchi  yoki  gumon 

ostiga  olingan  shaxs  bilan  bir  qatorda  ko‘rsatiluvchilar  ko‘pchilik 

hollarda xolislar kabi rol o‘ynaydilar. Ular ham xuddi xolislardek ishdan 

biror manfaatdor bo‘lmasliklari shart. 

Bunday shaxslar va xolislarga, ular tanib olish uchun ko‘rsatishga 

qatnashish 

uchun 

chaqirilganlari 

hamon, 

qanday 

maqsadda 

chaqirilganliklari, qanday harakat o‘tkazilishi hamda ular qanday huquq 

va  majburiyatlarga  ega  ekanliklari  haqida  tushuntirilishi  kerak.  Ularga 

kelgusida sud majlisida so‘ralishlari mumkinligi e’lon qilinib, tanib olish 

uchun o‘tkazish jarayonini diqqat bilan kuzatishlari zarurligi eslatiladi. 

Tanuvchi,  taniluvchi  va  u  bilan  birga  ko‘rsatilgan  shaxslar, 

shuningdek,  xolislar  tanib  olish  uchun  ko‘rsatish  harakatlarini  noto‘g‘ri 

o‘tganligi  haqida  arz  qilishga  va  bu  arzlarini  bayonnomaga  kiritishni 

talab qilishga haqli. 

Tanish  uchun  ko‘rsatishda  qatnashgan  guvoh,  jabrlanuvchi, 

mutaxassis  va  xolislar,  shu  jumladan  gumon  ostiga  olingan  shaxs  va  u 

bilan  birga  ko‘rsatilgan  shaxslar  o‘zlarining  tergovda  va  sudda 

qatnashish  uchun  qilgan  sarflarini  qoplatilishini  talab  qila  oladi. 

Prokuror  bu  tergov  harakatini  to‘g‘ri  o‘tkazilishi  ustidan  nazorat  olib 

boradi va shu maqsadlarda uni o‘zi o‘tkazishi yoki qatnashishi mumkin. 

 

---

 

302