Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

E’tibor qiling! Tajribalarning o‘zi, ularning eng muhim holatlari 

va  olingan  natijalar  fotosuratlarda  yoki  videotasvirga  tushirish  yo‘li 

bilan qayd etiladi. Bundan tashqari, o‘lchash, ovoz yozish, chizmalar 

tuzish,  eksperimental  qoliplar  va  izlarning  nusxalarini  tayyorlash 

amalga oshirilishi mumkin. 

---

 

223 

Boshqa  tomondan,  tergov  eksperimentining  salbiy  natijasi 

shaxsning  hayajonlanishi,  u  ko‘nikmagan  sharoitlar  tufayli  o‘z 

harakatlarini  boshqarish  yoki  intellektual  imkoniyatlarning  susayishi 

oqibati  bo‘lishi  ham  mumkin.  SHu  sababli  bunday  hollarda 

eksperimentning salbiy natijasi mutlaqo ishonchli deb qaralishi mumkin 

emas,  demak,  tajriba  o‘tkazish  yo‘li  bilan  tekshirishga  sabab  bo‘lgan 

voqeaning  realligi  to‘g‘risidagi  masala  ochiq  qolishi  va  boshqa  tergov 

harakatlari yordamida aniqlanishi lozim.  

Tergov  qilinayotgan  jinoyat  voqeasi  mexanizmining  ayrim 

elementlarini  tekshirishga  qaratilgan  eksperimentlarning  natijalari  ham 

uzil-kesil, ham ko‘p ma’noli bo‘lishi mumkin.  

Eksperiment 

jarayonida 

qo‘llanilgan  kriminalistik  texnika 

vositalarining  mahsulotlari  (kino,  ovoz  yozish,  video  tasmalari,  foto-

suratlar,  chizmalar)  bayonnomaga  ilova  qilinganligi  ham  ko‘rsatilishi 

lozim.  

 

Tergov  eksperimenti  natijalarini  baholash  jinoyat  ishidagi 

materiallar boshqa dalillar bilan solishtirib, ularni o‘zaro bog‘liqligi, bir-

birini  to‘ldirishi  asosida  qabul  qilinadi.  Dalillarni  baholashning  tartib-

qoidalari xususiyati qonun asosida bo‘lib, umumiy  prinsiplarni qo‘llash 

bilan amalga oshiriladi.  

Tergov eksperimentining natijalari tasdiqlovchi yoki inkor etuvchi 

(salbiy)  bo‘lishidan  qat’i  nazar,  har  ikkala  turi  ham  dalil  bo‘lib  xizmat 

qiladi.  Birinchi  turi  tekshirilayotgan  hodisa  dalilni  to‘g‘ri  bo‘lishi 

ehtimol  ekanligini,  ko‘rsatuvdagi  dalillar  hodisa  haqiqat  bo‘lib  o‘tgan 

deb  hisoblashga  va  tergovning  keyingi  navbatdagi  chora-tadbirlarini 

to‘g‘ri belgilashga va o‘tkazishga imkon beradi. 

Ikkinchi  turdagi  natija,  ya’ni  eksperiment  tekshiruvidagi  holat 

vaziyatlarni  tasdiqlamasa,  inkor  etsa,  bu  holda  ko‘rsatuvdagi  holat 

dalillari  noto‘g‘ri  yoritilganligi,  tusmol  noto‘g‘ri  ekanligi  aniqlanadi. 

Eksperiment  natijalari,  ularning  qanday  shaklda,  turda  bo‘lishidan  qat’i