Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Ma’lumot uchun! 
Anatomik va funksional belgilarning alohida 
turlari ayrim odamlarda uchraydigan, ko‘zga tashlanadigan alohida 
belgi-alomatlar turkumi hisoblanadi. Bularga insonning o‘ziga xos 
tug‘ma yoki hayoti davomida hosil bo‘lgan jismoniy nuqsonlari, 
alomatlari misol bo‘la oladi. Masalan, oyoq-qo‘llardagi kamchilik-
kasallik, teri yuzasidagi nor, xol, chandiq, so‘gal, chechak kasalligi va 
jarohat izlari, tatuirovka (badanga igna bilan yozish, rasm chizish), 
cho‘loqlanish, oyoq yoki qo‘l barmoqlarining umum tuzilishidan 
ko‘proq yoki kamroq bo‘lishligi va hokazolar kiradi. 

---

146 
Odamning funksional belgilari turli ashyolarda, fotosurat, rasm, 
chizmalarda aks etmaganligi uchun ular asosan tezkor-qidiruv va ba’zi 
tergov harakatlarini o‘tkazishda qo‘llaniladi.
Turg‘unlikka xos bo‘lgan anatomik belgilar insonning turli 
portretlarida (rasmlarida) aks etadi. SHuning uchun ekspertiza 
tekshiruvida ko‘p hollarda insonning u yoki bu portreti identifikatsiya 
ob’ekti bo‘lib xizmat qiladi. 
Portretlar bo‘yicha identifikatsiya qilish turlari 
Kriminalistik identifikatsiyaga ob’ekt bo‘ladigan portretlarning 
tayyorlanishi, ishlanishi, qanday materialda aks ettirilganligi, qanday 
modda, ashyo ishlatilganligi bo‘yicha farqlanadi. Ishlanish usuliga 
asosan portretlar, fotografiya suratlari, rassomchilik, chizmachilik va 
alohida qismlardan yig‘ilgan (sintetik) usulda tayyorlangan bo‘lishi 
mumkin. 
Sud ekspertizasi amaliyotida asosan ko‘proq uchraydigan turlari 
fotosuratlar bo‘lib, rassomchilik, chizmachilik va boshqa usulda 
ishlanganlari kam uchraydi. Oxirgi bir necha yillar davomida 
fototasvirlardan ayrim qismlari (ko‘z, burun, og‘iz kabi) olinib sun’iy 
(sintetik) tayyorlash ko‘proq tarqalib ketdi. Fotografik ob’ektlarni 
ob’ektiv
(to‘g‘ri va haqiqatga yaqinroq ma’noda) rassomchilik, 
chizmachilik va sun’iy tayyorlangan portretlarni sub’ektiv deb ataydilar. 
Fotoportretning tayyorlanishi fotoapparat ob’ektivi orqali olinadigan 
optik tasvir bo‘lganligi uchun shunday nomlangan. Portretlarning 
ikkinchi guruhi esa insonning xotirasida saqlangan qiyofa tuzilishi 
portret muallifi (ekspert, rassom, guvoh) tomonidan tiklanib yasalgani 
uchun 
sub’ektiv
deyiladi.
Portret tayyorlashda fotoqog‘ozda tushirilgani, karton, qalin mato, 
yog‘och, plastmassa, chinni yuzasiga chizilgani va rasm chizish vositasi 
sifatida akvarel yoki mayda tayyorlangan bo‘yoq rangi va oddiy qalam 
yoki siyoh ishlatiladi.