Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Terrorizm bilan bog‘liq jinoyatlarda ekspertiza tayinlash va 
o‘tkazish 

---

517 
 
Aytib o‘tish joizki, yuqorida keltirilgan sud ekspertizalari 
dastlabki tergov harakatlarini o‘tkazish chog‘ida tayinlanadi. Ekspertiza 
turini tanlash yuzaga kelgan tergov vaziyatidan va tergovchi tomonidan 
to‘plangan maxsus bilimlarga ega bo‘lgan shaxs tomonidan o‘rganilishi 
kerak bo‘lgan materiallar hajmiga bog‘liq. 
Hodisa joyi ko‘zdan kechirilayotganda yoki terrorizm bilan tahdid 
qilingan xatda izlar topilgan (barmoq, oyoq kiyimi, kiyim, transport 
vositasi) hollarda trasologik ekspertizalarni tayinlash va o‘tkazish 
zaruriyati yuzaga keladi. Qoida tariqasida, mazkur turdagi ishlarning ilk 
bosqichlarida gumon qilinuvchi aniqlanmagan bo‘ladi, shu sababli, 
qoldirilgan izlar topilishi mumkin bo‘lgan shaxsni yoki ob’ektlarni 
qidirish va aniqlashga yordam beruvchi ma’lumotlarni olish maqsadida 
turli diagnostik ekspertizalar tayinlanadi va o‘tkaziladi. 
Murdaning sud tibbiy ekspertizasi terrorchiik akt oqibatida halok 
bo‘lgan fuqarolarga ham, qo‘lga olinish chog‘ida yoki terrorchiik akt 
jarayonida o‘zini o‘zi portlatib yuborish oqibatida vafot etgan 
terrorchilarga nisbatan xam tayinlanadi. Biroq, qoida tariqasida, sud 
tibbiy ekspertizaning umumiy savollari bilan bir qatorda, terrorchiik 
aktni sodir etuvchilar va jabrlanuvchilarni aniqlash maqsadida 
identifikatsiyaviy genetik tahlil o‘tkazilishi zarur. Noma’lum 
shaxslarning qoldiqlarini identifikatsion tadqiq qilganda quyidagi 
masalalar hal etilishi mumkin: 1) Tadqiqot uchun topshirilgan 
ob’ektlarning qoldiqlari bir odamga tegishlimi; 2) Qoldiqlar ayol yoki 
erkak kishiga tegishlimi; 3) Tadqiqot uchun topshirilgan qoldiqlar 
mazkur shaxsga tegishlimi. Qoldiqlar identifikatsion tadqiq qilinganda 
ularni taqqoslash uchun namunalar kerak bo‘ladi. Bunday namunalarga 
taxmin qilingan shaxsning yaqin (qon bilan qo‘shilgan) qarindoshlaridan 
olingan qon tahlillari yoki o‘sha shaxsga tegishli bo‘lgan ob’ektlar misol 
qilib keltiriladi. Tadqiqot terrorchiik akt bajaruvchisini identifikatsiya 
qilish bilan bog‘liq tayinlangan hollarda tadqiqot ob’ektlariga to‘kilgan 
sochlar (masalan, jinoyatchi terrorchiik aktni sodir etishdan avval 
bo‘lgan transport vositasi salonidagi kursiga tushib qolgan soch tolalari),