|
J a v o b l a r b a h o l a n a d i
U y g a v a z i f a
|
Darslik va uslubiy koprsatmalardan foydalanib «Legirlangan poplatlarni payvandlash» ni oprganishga topshiriq beriladi.
Mahruza matnidan «Ximoya gaz muhitida payvandlash» mavzusini oprganish topshiriladi.
|
Berilgan topshiriqlarni bajaradilar.
|
|
Ilova 1
«Legirlangan poplatlarni payvandlash» mavzusini «Insert» usulida oprganish.
V
|
+
|
|
?
|
Legirlangan poplatlarni payvandlash
|
Payvand jarayoni, qopllaniladigan payvand turlari:
a) avtomatik usulda flyus qatlami ostida payvandlash b) yarim avtomatik usulda flyus qatlami ostida payvandlash
v) oddiy qopl payvandi
|
Oldindan qizdirish, bopshatish, termik ishlov berish
|
Payvandning texnik-iqtisodiy koprsatkichlarini aniqlashni
|
Ilova-2
«Kam legirlangan poplatlarni payvandlash» mavzusiga oid namunaviy
KLASTER
Kam uglerodli va kam ligerlangan poplatlarni payvandlash.
Tarkibida 0,25% gacha uglerod (S) boplgan kam uglerodli poplatlar yaxshi payvandlanadi. Payvand birikmalar kesuvchi asbob bilan oson ishlanadi. Kam uglerodli poplatlarga eng kopp tarqalgan 15XSND markadagi poplatlar kiradi. Payvandlashda bu poplatlar toblangan strukturalar hosil qilishga moyil bopladi.
Opta qizib ketishning va toblangan strukturalar hosil boplishining oldini olish uchun qatlamlarni payvandlash orasida katta vaqt intervali bilan kopp qatlamli payvandlash tavsiya etiladi. qalinligi 2 mm va undan ortiq boplgan metallni yoy yordamida payvandlash teskari qutbli opzgarmas tokda UONI-13|45 va UONI-13|65 elektrodlari bilan bajariladi.
Qalinligi 15 mm dan ortiq buyumlar uchun payvandlashdan keyin termik ishlov berish-yuqori temperatura (550-650°S) da bopshatish zarurdir. 20XGSA, 25XGSA, 30XGSA va 35XGSA markali xrom-kremniy-marganetsli poplatlar mustahkamligi oshirilgan oprtacha legirlangan konstruktsion poplatlarga kiradi. Payvandlash vaqtida ular toblangan strukturalar hosil qiladi. Metallni qalinligiga qarab qatlamlar payvandlash orasida kamroq vaqt intervali bilan bir qatlamli va kopp qatlamli payvandlash usuli qopllaniladi. Payvandlash uchun Sv-18XGS, Sv-18XMA markali sterjenli elektrodlar yoki NIAT-3M. TSL-18-63, TSL-30-63, TSL-14, UONI-13|85 tiplaridagi qoplamali kam uglerodli sim Sv-08A qopllaniladi.
25XGSA poplatidan payvandlangan buyumlar 650-880°S gacha qizdiriladi va har 25 mm qalinlikka 1 soat davomida tutib turib keyin havoda yoki issiq suvda sovitiladi.
12XM, 15XM, 20XM, 12XIMFA, 15XIMIF markali issiqbardosh poplatlar yuqori temperaturalar sharoitida (400-600°S) va gaz yoki buғning bosimi 30 MPa gacha boplgan sharoitda ishlaydigan detallar (buғ qozonlarining naychali elementlari, neftgp haydash kimyoviy apparaturalarining elementlari va boshqalar) tayyorlashga mopljallangan. Bu poplatlar termik tahsir zonasida darzlar hosil boplishiga moyildirlar. SHuning uchun ularni oldindan 200-300°S gacha qizdirib keyin qopyidagi rejimda termik ishlov berish (bopshatish) ni talab qiladi: buyumni 710°S gacha qizdirish, shu temperaturada metallning har 1 mm qalinligiga kamida 5 minut tutib turish, sopngra sekin sovitish. Bahzan bu poplatlar 670-800°S gacha qizdirilib yumshatiladi. 12 XM, 15XM va 20XML poplatlarini payvandlash uchun TSU-2XM, TSL-38, ZIO-20, UONI-13XM elektrodlari ishlatiladi. Payvandlash teskari qutblikdagi opzgarmas tokda bajariladi (7,8-jadvallarga ham qarang).
Payvandlash uchun ishlov berib ajratilgan joyda chok tubini payvandlashda metallning qalinligi 10 mm va undan ortiq boplganda diametri 3-4 mm li elektrodlar ishlatiladi. Ayni markadagi elektrodlar uchun tavsiya etiladigan payvandlash tokining qiymatlari, uning turi va qutbliligi elektrod pasportiga binoan tanlanadi, pasportda odatda payvandlash-texnologik xossalari, chokning tipovoy kimyoviy tarkibi va mexanik xossalari keltirilgan. Kam uglerodli poplatlardan tayyorlangan oddiy va mashuliyatli konstruktsiyalar E42 va E46 elektrodlar bilan payvandlanadi (1 va 2-jadvallar, shuningdek 6-jadval).
1-jadval. Kam uglerodli va kam ligerlangan poplatlarni
payvandlashda ishlatiladigan elektrodlarning markalari
Elektrodlarning vazifasi
|
Elektrodlarning markasi
|
Eslatma
|
Kam uglerodli poplatlarni payvandlash
|
ANO-3, ANO-4, ANO-5, ANO-6, TSM-7, OZS-3, OZS-4, OZS-6, SM-5, MN-1, RBU-5, ERS-2, KPZ-32R
|
|
Kam uglerodli va kam legirlangan poplatlarni payvandlash
|
ANO-1, DSK-50, VSP-1, VSTS-2, K-5A, UONI-13|45, UP-2|45, SM-11, OZS-2
|
elektrodlar:
a) DSK-50 kam uglerodli va 14XSND, 15XSND poplatlari uchun; b) ANO-1 kam uglerodli va 09G2 poplati uchun
|
Kam uglerodli poplatlardan tayyorlangan mashuliyatli konstruktsiyalarni payvandlash
|
MR-3, ERS-1
|
|
Kam uglerodli va kam legirlangan poplatlardan tayyorlangan mashuliyatli konstruktsiyalarni payvandlash
|
UONI-13/45, UP-1|45, UP-1/55, UP-2-355, AN-7, E-138|45 N, E-138|50N, VSN-3, DSK-50
|
Elektrodlar:
a)UONI-13|45 kam uglerodli va 14XGS poplatlari uchun;
b)E-138|45N E-138|50N kema qurilishida kam uglerodli va kam ligerlangan poplatlar uchun;
v)VSN-3 10G2 poplatidan tayyorlanagn truboprovodlar uchun
|
2-jadval. Elektrodlar markalarining elektrodlar turiga mosligi
DAST 9467-75 bopyicha elektrod tipi
|
Elektrodlarning markalari
|
E42
|
TSPZ-32R, ANO-1, ANO-5: ANO-6, VSP-1, VSTS-2
|
E42A
|
UONI-13/45, SM-11, UP-1/45, UP-2/45, OZS-2
|
E46
|
ANO-3, ANO-4, MR-1, MR-3, OZS-3, OZS-4, OZS-6, ERS-2, RBU-4, RBU-5
|
E46A
|
E-138/45N
|
E50
|
VSN-3
|
E50A
|
UONI-13/45, UP-1/55, UP-2/55, DSK-50, E-138/50
|
Bu poplatlarni payvandlashda, odatda, payvand birikmaning yetarlicha yuqori mexanik xossalari tahminlanadi va shuning uchun koppgina hollarda unda toblangan strukturalar hosil boplishining oldini olishga qaratilgan maxsus choralar koprilishi talab etilmaydi. Biroq qalin metallda burchak choklarni va kopp qatlamli chokda birinchi chokni payvandlashda metallning kristallanish darzlariga chidamliligini oshirish uchun oldindan 120-1500S gacha qizdirilishiga topғri kelishi mumkin.
Kam legirlangan poplatlardan tayyorlangan oddiy konstruktsiyalarni payvandlash uchun E42A tipidagi elektrodlar, mashuliyatli konstruktsiyalarni payvandlash uchun E50A tipidagi elektrodlar ishlatiladi, bu esa kristallanish darzlariga yetarli darajada chidamli va talab etilgan mustahkamlik va plastiklik xossalariga javob beruvchi metall hosil kilishni tahminlaydi. Asosiy metallni uning tarkibiga kiruvchi legirlovchi elementlar bilan payvandlash hisobiga metall chokini legirlash va sovitishni katta tezlikda optkazish kam uglerodli poplatlarni payvandlashdagiga qaraganda mustaxkamlik koprsatkichlari yuqori boplgan chok metali hosil qilishga imkon beradi.
CHoklarni topldirish texnikasi va u bilan belgilanadigan payvandlashning termik tsikli poplatga oldindan termik ishlov berilishiga boғliq. Qalin metallni kaskad tarzida va tepacha hosil qilib payvandlash, chok metali va chok atrofi zonasining sovitilish tezligini kamaytirish ularda toblangan strukturalar hosil boplishining oldini oladi. Bunga oldindan 150-200°S gacha qizdirish yopli bilan erishiladi. SHuning uchun bu usullar qizdirib puxtalanmagan poplatlarda yaxshi natijalar beradi. Termik puxtalangan poplatlarni payvandlashda chok atrofi zonasidagi metallning mustahkamligi kamayib ketmasligi uchun sovib ulgurgan oldingi choklar bopyicha uzun choklar solib payvandlash tavsiya etiladi. Kam ligerlangan va kam uglerodli, qalinligi katta poplatlardagi payvand choklarning nuqsonlarini kichik kesimli choklar solib tuzatishda payvandlanayotgan chok metali va chok atrofi metali sovitish tezligi kattaligi tufayli plastik hossalari past bopladi. Payvandlash rejimini kamroq pogon energiya sarflanadigan qilib tanlash zarur. Bunda chok atrof zonasida mustahkamligi kamaygan metall zonasi uzunligining kamayishiga ham erishiladi. SHuning uchun nuqsonli uchastkalarni uzunligi kamida 100 mm boplgan normal choklar bilan payvandlash yoki oldindan 150-200°S gacha qizdirib olish zarur.
Do'stlaringiz bilan baham: |
