ЛойиҳА Ҳисоб иши

1. “Darcha” zarur davomiyligining hisobi
«Darcha» davomiyligini asoslash ish hajmini hamda uni bajarish uchun mehnat sarfini aniqlashdan boshlanadi. Ishni bajarish uchun mehnat sarflari texnik me’yorlarga binoan hisoblanib, ish hajmi esa «okno» paytidagi berilgan tegishli ish ko’lamiga muvofiq qabul qilinadi. Sarflar 4.1-jadvalda keltirilgan shakl bo’yicha qaydnomada hisoblab aniqlanadi.
4.1-jadval
1.1 «Darcha» mobaynida bajariladigan asosiy ishlarning texnik me’yorlari bo’yicha mehnat sarfi qaydnomasi (uchastka, 800 pog. m) α=1.08

№t.r.	Ishning nomlanishi	o’lchagich (birligi)	Miqdori	Bitta o’lchagichga to’g’ri keladigan mehnat sarfining texnik me’yori kishi-daqiqa	mashinaning o’lchagichdagi texnik ish me’yori, mashina-daqida.	Mehnat sarfi, kishi-daq.		Ishchilar soni	Ishning dovomiyligi, min.	mashina ishining davomiyligi, min.
			Berilgan km yo’l uchun,			ishga	hisobiy	hisobiy
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11
1.	VPO-3000 ni zaryadlash uchun joy hozirlash	o’rin	1	372	-	372	401.76
2.	BMS ishlashi uchun to’siqlar mavjud joyda shag’al tozalash	pog.m	8	117,2	-	937,6	1012,6
3.	Avtomobillarning temir yo’ldan o’tish to’shamasini qismlarga ajratish	m²	5,7	7,2	-
4.	Peregon yopilishini rasmiylashtirish, mashinalarning ish joyiga qatnovi va kontakt tarmog’idan kuchlanishni olish	daq.	-	-	14/10	-	-	-	-	-
5.	Ulama shpallarini echib olish	iz ula­masi	81	1,51	-
6.	Har bir ulamada OPMS-8 shtirlarini o’rnatib, boltlarini echib olish	bolt	324	1,7	-
7.	UK 25/9 iz yotqizish mashinasi yordamida yo’lni qismlarga ajratish	bo’g’in	40	32,3	1,7				trazb	trazb
8.	Shag’alni BMS mashinasi bilan tozalab, shag’al qatlamini tekislash (rejalashtirish)	km	0,99	222,4	55,6			4
9.	Yo’l yotqizish mashinasi tomonidan iz yotqizish, 25 m uzunlikdagi bo’g’inlar uchun	bo’g’in	40	41,8	2,2				tuk	tuk
10.	MPS-62 richagli asboblar bilan normal ulama zazorlarini belgilash	yo’l ulamasi	40	4,4	-
11.	Elektr gaykali kalitlar bilan nakladka o’rnatish va ulamalar boltini burab mahkamlash		41	27,89	-
12.	Yo’lni uning o’qiga moslab rixtovkalash (50 %)	pog.m	500	0,94	-				trix
13.	Xopper-dozatorlardan shag’al tushirish (barcha sarfning 70 % qismi: shpala ostidagi shag’al 35 sm gacha bo’lganida 1100 m³ dan va 45 sm gacha bo’lganida 1408m³)	m³	805 985	0,56	0,14			4
14.	VPO-3000 mashinasi yordamida shpalalarni yalpi urib tekislash, ballast prizmasini rixtovkalash va to’g’rilash bilan bajariladigan yo’l tekislash ishlari	km	1,0	237,3	33,9			7
15.	Izolyatsiyalovchi ulamalarni jihozlash	yo’l ulamasi	1,0	210	-			4	trazb	trazb
16.	VPO-3000 mashinasini zaryadlash joyida shpalalarni elektr shpala urgich yordamida urib tekislash bilan yo’lni to’g’rilash.	shpalalar	15	4,09	-
17.	Rels rubkalarini tayyorlash va yotqizish	rubka	2	64,21	-
18.	VPO-3000 mashinasi ishi uchun to’siq yuzaga kelgan va uning razryadlanish joylarida shpalalarni elektr shpala urgich yordamida urib tekislash bilan yo’lni to’g’rilash	shpala	53	4,09	-

Ishchi zonasidagi o’tishlar, dam olish va poezdlarni o’tkazish bilan bog’liq qo’shimcha mehnat sarflarini hisobga olish maqsadida ishchi vaqtini yo’qotish koeffitsienti α ta’mirlanayotgan uchastkadagi berilgan yuk tashish tig’izligiga bog’liq ravishda 4.1-rasmdagi (8) grafikga muvofiq yoki 2 (3) jadval bo’yicha qabul qilinadi.

Yuk tashish tig’izligi, mln. t·km br/km yil

4.1-rasm. Poezdlarni o’tkazish va dam olish bilan bog’lik vaqt sarfini hisobga olish uchun α koeffitsienti (MPS texnologiya jarayonlari bo’yicha)

4.1-jadval davomi

4.2-rasm. «Darcha» davomida asosiy ishlarni amalga oshirish grafigi.
SHARTLI BELGILAR:
Peregon yopilishini rasmiylashtirish, mashinalarning ish joyiga qatnovi va kontakt tarmog’idan kuchlanishni olish
VPO – 3000 ni zaryadlash uchun joy hozirlash.
Har bir ulamada OPMS-8 shtirlarini o’rnatib, boltlarini echib olish.
UK 25G’9 iz yotqizish mashinasi yordamida yo’lni qismlarga ajratish.
BMS ishlashi uchun to’siqlar mavjud joyda shag’al tozalash.
Avtomobillarning temir yo’ldan o’tish to’shamasini qismlarga ajratish.
Ulama shpallarini echib olish.
Shag’alni BMS mashinasi bilan tozalab, shag’al qatlamini tekislash (rejalashtirish).
Iz yotqizish mashinasi bilan yo’l yotqizish.
Nakladkalarni o’rnatish, ulama boltlarini echib olish.
O’qqa o’tqazib, yo’lni rixtovkalash.
Izolyatsiyalovchi ulamalarni jihozlash.
xopper-dozatorlardan shag’al tushirib olish.
Ballast prizmasini VPO-3000 mashinasi yordamida shpalalarni yalpi urib rixtovkalash va to’g’rilash bilan tekislash.
VPO-3000 mashinasini zaryadlash va razryadlash joylarida yo’lni tekislash.
Otvodda rels rubkalarini tayyorlash va yotqizish.
Ish hajmi va uni bajarishga qilinadigan mehnat sarflari hisoblab aniqlanganidan so’ng «okno»da bajariladigan ishlar grafigini qurishga kirishib, uning tayyor bo’lishiga bog’liq holda 4.1-jadvalini oxirigacha to’ldiradilar. «Darcha»ning davomiyligi grafik (ishlar grafigini qurish bilan) yoki hisob-kitob yordamida topilishi mumkin. Kurs ishida alohida ishlar o’rtasidagi vaqt intervallari hisob-kitobi bilan «Darcha» davomidagi ishlar grafigini tuzib, bunda ishchi kuchini oqimli usulda joylashtirishda ish yuritishning kompleks usulini qabul qilish kerak. Bajariladigan ishlarning talab etilgan ketma-ketligi hamda qo’llaniladigan mashina va mexanizmlar 4.1-jadvalda ko’rsatilgan.
«Darcha»ning zarur davomiyligini aniqlash uchun dastlab «darcha» davomidagi ishlarning texnologik sxemasi tuzilib (4.2-rasm), unda asosiy operatsiyalar talab etilgan ketma-ketlikda ko’rsatiladi. Barcha hisob-kitoblar tugallanganidan so’ng «Darcha» davomida bajariladigan asosiy ishlar grafigi qabul qilingan masshtabda chiziladi.
Xo’jalik poezdlarini shakllantirishning namunaviy sxemasi [6] 4.3-rasmda taqdim etilgan.


4.3-rasm. Xo’jalik poezdlarini shakllantirish sxemasi:
a) peregonga chiqish oldidan stantsiyada, b) ishlar bajarilish vaqtida peregonda.
«Darcha» ning zarur davomiyligi (daqiqa) umumiy ko’rinishda quyidagi formula bo’yicha aniqlanadi
T = t_p + t_ukl + t_c, (4.1)
bu erda t_p – iz yotqizish mashinasi bilan yo’lni yotqizish oldidan ishlarni yoyish uchun zarur vaqt;
t_ukl – yo’l yotqizishdagi ishlar davomiyligi, hisob-kitobga ko’ra, (4.1‑jadvalga qar.): 4-ust. × 7-ust. × 8-ust.;
t_c – so’nggi bo’g’in yotqizilganidan keyin yo’lni soz holatga keltirish uchun talab etilgan vaqt;
t_p = t₁ + t₂ + t₃, (4.2)
bu erda t₁ – peregonni poezdlar harakati uchun yopilishini rasmiylashti­rish uchun sarflanadigan, iz ko’chirish poezdining ish joyiga­cha bo’lgan yo’li va kontakt tarmog’idagi kuchlanishni olish uchun talab etilgan vaqt (t₁ = 10…15 daq deb qabul qilish mumkin).
Izlar ko’chirib olina boshlaganidan so’ng bo’g’inlarni t₂ + t₃ vaqt intervalidan so’ng boshlash mumkin bo’lib, bu BMS ishini ta’minlab, iz yotqizish mashinasi ishlashiga imkon yaratadi. BMS mashinasi izlar ko’chirib olina boshlaganidan so’ng t₂ vaqt intervali o’tgach, ish boshlaydi:
t₂ = 2·m_razb·α – t_n, (4.3)
bu erda 2·m_razb·α – dam olish va poezdlarni o’tkazish vaqtini hisobga olib, BMS mashinasi yo’lning ikki bo’g’inini ajratish (ko’chirib olish) uchun sarflaydigan vaqt (m_razb = 1,7 mashina-daq. – yo’lni qismlarga ajratuvchi ishining texnik vaqt me’yori);
t_n – BMS echib olingan ikki bo’g’in joylashgan yo’l uchastkasiga kirish uchun sarflaydigan vaqt (t_n = 16 daq);
t₃ = 2·m_ukl·α, (4.4)
bu erda t₃ – BMS ning hamda yo’l yotqizish krani ishining boshlanish qismi orasidagi vaqt intervali;
m_ukl – yo’l yotqizish mashinasining bir bo’g’inni yotqizish uchun ajratilgan texnik vaqt me’yori (m_ukl =2,2 mashina-daq.). Endi quyidagini aniqlash mumkin: t_p.
Yo’l yotqizish ishlarining davomiyligi (vaqti):
, (4.5)
bu erda l_fr – vazifaga binoan «darcha» paytidagi ishlar fronti uzunligi (davomiyligi), m;
l_zv – yotqiziladigan bo’g’in uzunligi, m (l_zv = 25 m).
Nakladkalar o’rnatish va ulamalar boltlarini echib olish ishlari yo’l yotqizgichning ishchi sektsiyasi o’tib, brigada uchun l₂ (vm) ishlar ko’lami ochilganidan so’ng boshlash mumkin:
l₂ = l_rs +50, (4.6)
bu erda l_rs – yo’l yotqizgich ishchi sektsiyasining uzunligi;
50 – texnika xavfsizligi shartlariga ko’ra zaxira.
l_rs = l_ukl + n_pl · l_pl, (4.7)
bu erda l_ukl – joylashtirish krani uzunligi, m; UK 25G’9-18 bo’lganida
l_ukl = 40,8 m;
n_pl – yo’l yotqizgichda qoldiriladigan to’rt o’qli platformalar (bo’g’in paketlari bilan birga) (liniyalar rejasi va profiliga, yotqizilayotgan bo’g’in uzunligiga bog’liq); ishda n_pl = 4…6 deb qabul qilish mumkin;
l_pl– platforma uzunligi; l_pl = 14,6 m.
Ulamalar boltlarini echib olish ishlarini yotqizish boshlanganidan so’ng t₄ vaqt intervali o’tganidan so’ng boshlash mumkin:
. (4.8)
Yo’lni rixtovkalash ishlarini esa ulama boltlarini echib olish ishlari boshlanganidan keyin t₅ intervaldan so’ng boshlash mumkin.
, (4.9)
bu erda l_bolt – brigadaning nakladkalar o’rnatish va ulmalar boltlarini echib olish bo’yicha ishlar ko’lami;
, (4.10)
bu erda t_bolt – bolt burovchilar ishlash vaqti; yotqizish sur’ati quyidagi kabi bo’lganida bolt burovchilar ishi:
t_bolt = t_ukl;
S_bolt – butun ish ko’lami (fronti) bo’ylab nakladkalar qo’yish va ulamalarni boltlar bilan mahkamlash uchun mehnat sarfi, kishi-daq. (4.1‑jadval bo’yicha o’rnatiladi);
25 – bo’g’in uzunligi, m;
50 – yo’l siljishini to’g’ri belgilash uchun zarur bo’lgan bolt burovchilar va rixtovkachilar brigadasi o’rtasidagi oraliq;
L_rixt – rixtovkachilar brigadasi ish ko’lami; 25 m deb qabul qilinishi mumkin;
4 – yo’lning bir ulamasida joylashtirish mumkin bo’lgan yo’l monterlari soni.
l₃ uchastkada xopper-dozatorlarni yukdan bo’shatishga ketadigan vaqt t₆ formula bo’yicha daqiqalarda aniqlanadi:
, (4.11)
bu erda V – xopper-dozatorlarni yukdan bo’shatish tezligi; V = 5000 m/soat.
Bu vaqtni yo’lni tekislash va rixtovkalash vaqti oxiriga qadar qoldirish kerak bo’ladi:
; (4.12)
, (4.13)
bu erda l_ps – yo’l (iz) yotqizish poezdi ta’minot tarkibining uzunligi, m;
V_sh – «darcha» vaqtida tushiriladigan, butun ishlar ko’lami uchun zarur shag’al hajmi (4.1-jadv. qar.);
l_x-d – xopper-dozator uzunligi (l_x-d q 10 m);
36 m² – bir xopper-dozator sig’imi;
L_lok – 2 TE-3 lokomotivi uzunligi 34 m;
N_zv – yo’l (iz) yotqizish poezdining bir paketidagi bo’g’inlar soni; yotqizilayotgan relslar tipi R 65 va R 75 bo’lganida, n_bo’g’ = 4 dona.
Ballastni tushirish ishlarini rixtovkachilar brigadasi l₃ masofaga uzoqlashganidan so’ng boshlash mumkin, ya’ni avvaliga yuk tushirish rixtovkalash sur’atida bajarilishi mumkin.
Ish paytida VPO-3000 xopper-dozator vertushkasidan kamida l₄ masofada joylashadi, m;
l₄ = l_VPO + l_tv + l_lok + 25, (4.14)
bu erda l_vpo – VPO-3000 uzunligi; l_vpo = 27,7 m.
L_tv – turga oid vagon uzunligi (xizmat ko’rsatuvchi ishchilar yashashi uchun); l_tv = 24,5 m.
VPO-3000 ish sur’ati – V_vpo ni 2000 m/soat deb qabul qilish mumkin. Bu holda mashinaga (l₃+ l₄) uchastkasidagi ishlarni bajarish uchun t₇ vaqt talab etiladi, daq.
. (4.15)
Ishning boshlanish qismida urib tekislash ishlarini xopper-dozatorlar bilan ballastni tushirish sur’atida l₄ ga teng masofaga rioya qilgan holda bajarish mumkin.
« Darcha » davomiyligini aniqlash VPO-3000 mashinasini transport holatiga keltirish (5 daq.) uchun va peregonni ochish (5 daqiqagacha) uchun zarur vaqt t₈ ning hisob-kitobi bilan tugallanadi. Kurs ishida t₈ =10 daq deb qabul qilish mumkin. Shunday qilib, ishlarni yakunlash (sverto’vanie) vaqti:
t_s = t₄ + t₅ + t₇ + t₈. (4.16)
“Darcha” davomiyligini aniqlash tugallandi deb hisoblash mumkin, lekin grafikda «okno» davomiyligiga ta’sir ko’rsatmaydigan va yuqorida ko’rsatilgan ishlar oqimi bilan bir vaqtda amalga oshiriladigan ishlar bajarilishining vaqtini ko’rsatish, shuningdek 4.1-jadvalni butkul to’ldirish uchun barcha ishlarni bajarish uchun talab etilgan yo’l montyorlari sonini hisoblab ko’rsatish zarur.
VPO-3000 ni zaryadlash joy tayyorlash ishi bolt burovchilar brigadasi tomonidan bajarilib, ularning o’zi ulama boltlarini ham mustahkamlaydi, demak VPO-3000 ni zaryadlash joyini tayyorlash uchun quyidagi vaqt sarf etiladi:
t_zVPO = t₁ + t₂ + t₃ + t₄.
№ 2 va 3 ishlar (4.1-jadv.qarang) bir brigada tomonidan bajariladi. «Darcha» boshidan ballastni tushirish ishlari tugallanguniga qadar ushbu ishlarni bajarishga ketgan vaqt. Bu erdagi odamlar soni boshqa ishlardan bo’shashi bilan o’zgarib turishi mumkin. № 15 ishni ulama boltlarini bo’shatish ishlarida band bo’lgan kishilar tomonidan nakladkalar o’rnatilishi bilan boshlash, hamda «okno» oxiriga kelib tugallash mumkin; u to’rtta kishi tomonidan bajariladi. № 18 ishni «okno» oxiriga kelib bajarish lozim, u rixtovkalash ishlarini amalga oshirgan brigada tomonidan bajariladi.
Yo’lni qismlarga ajratish poezdi o’z ortidagi izni qismlarga ajratib borgani sababli, u o’z ishini barcha ulamalarining boltlari bo’shatilgan l₁ uchastkasiga to’liq kirganida boshlashi mumkin bo’ladi;
l₁ = l_zv + l_rp + 50, (4.17)
bu erda 50 m – qismlarga ajratish mashinasi va bolt burovchilar brigadasiorasidagi texnika xavfsizligi nuqtai nazaridan qoldiriladigan oraliq l_rp – qismlarga ajratuvchi poezd uzunligi, m;
, (m), (4.18)
bu erda 2 – bo’g’inlarning bir paketi ostidagi platformalar soni, dona;
n_zv – paketdagi bo’g’inlar soni (n_zv = 6 dona);
l_mp – motorli platforma uzunligi (l_mp = 163 m);
n_mp – motorli platformalar soni: l_fr ≤ 1500 m bo’lganida n_mp = 1 va l_fr > 1500 m bo’lganida n_mp = 2.
(4.18) formulaga kiradigan boshqa qiymatlar yuqorida ko’rsatib o’tildi.
l₄ uchastkasida ulama boltlarini bo’shatish uchun talab etilgan montyorlar soni quyidagi formula bo’yicha aniqlanadi
, (dona), (4.19)
bu erda 12 – yo’l ulamasidagi boltlar soni, dona;
m_bolt – bir boltni burab bo’shatish uchun sarflanadigan mehnatning texnik me’yorlari (4.1-jadv. qar.) m_bolt = 1,7 kishi-daq.
Ulama shpalalarini ko’chirish ishlari, odatda, xuddi o’sha brigada tomonidan bolt bo’shatish ishlari bilan bir xil sur’atda bajariladi. Shu sababli shpala ko’chirish va bolt bo’shatish brigadasining l₁ uchastkasidagi mehnat sarfi quyidagicha ifodalanadi:
, (4.20)
bu erda m_r – temir yo’l izi ulamasi shpalalarini ko’chirishga ketadigan mehnat sarfining texnik me’yori: m_r= 1,51 kishi-daq.
Yo’llarni qismlarga ajratish mashinasi ishga tushganidan so’ng ulama shpalalarini ko’chirish va boltlarni bo’shatish ishlari ham taxminan shu mashina tezligida olib borilishi lozim. Shu sababli ushbu ishlarda mashg’ul bo’lgan yo’l montyorlari sonini ishlar tugashiga qadar qisqartirish lozim va bu quyidagi formulada ifodalanadi:

bu erda m_razb– yo’lni qismlarga ajratish mashinasi bir bo’g’inni echib olish bo’yicha ishi vaqtining texnik me’yori: m_razb =1,7 mashina-daq.

Kurs ishida «darcha» vaqtidagi ishlar ko’lami me’yoridagi yo’lni qismlarga ajratish vaqtini mazkur formulaga muvofiq qabul qilish ruxsat etiladi (qismlarga ajratish ishlarining rels yotqizish ishlariga nisbatan ehtimoliy tezroq borishini hisobga olmay turib), daq.:
, (min). (4.22)
Qismlarga ajratish ishlarida N_razb monter va mashinist band bo’ladi, kishi:
, (kishi), (4.23)
bu erda C_razb – koeffitsientni hisobga olgan holdagi yo’lni qismlarga ajratish uchun mehnat sarfi (4.1-jadv. qar.).
BMS da 4 mashinist ishlamoqda. Yo’l yotqizishda N_ukl monter va mashinist ishlamoqda:
, (kishi). (4.24)
Nakladkalar qo’yish va ulamalarni boltlar yordamida mahkamlashda N_bolt kishi band:
, (kishi). (4.25)
Yo’lni N_rixt kishidan iborat bo’lgan brigada rixtovkalamoqda:
, (kishi). (4.26)
(24), (25) va (26) formulalaridagi S_ukl, S_bolt va S_rixt lar mos tarzda yo’l yotqizish, ulamalarni boltlar bilan mahkamlash va rixtovkalashga ketgan, hamda tegishli koeffitsientni (4.1-jadv. qar.) e’tiborga olingan holdagi mehnat sarfi.
Xopper-dozator vertushkasida ikki monter va ikki mashinist, VPO-3000 mashinasida ettita mashinist ishlamoqda. VPO-3000 mashinasini zaryadlash uchun joy hozirlash bilan N_zvpo kishi band:
, (kishi). (4.27)
VPO-3000 mashinasini zaryadlash va razryadlash joylarida uning ishiga to’siq paydo bo’lgan joylarda yo’lni to’g’rilash (tekislash) uchun to’qqiz kishini qo’yib, (ulardan bittasi – mashinist), ish uchun zarur vaqt belgilab qo’yiladi, daq.:
. (4.28)
17 dagi № 2 ishga mehnat sarfini bilib, hamda ularning bajarilish vaqtini (4.2-rasm) sxemada ko’rsatilganidek qabul qilib, yuqorida ko’rsatilgan ishlarni bajarish uchun talab etilgan yo’l monterlari sonini aniqlash mumkin.
MUNDARIJA
Kirish 4

1. “ Darcha” zarur davomiyligining hisobi 6

1.1 “Darcha” mobaynida bajarilidigan asosiy ishlarning texnik

me’yorlari bo’yicha mehnat sarfi qaydnomasi (uchastka, pog. m) 6

2. Qor tozalasn masninalari va strelkali o’tkazgichlarni

avtomatik tozalash moslamalari tipini tanlash bilan
stantsiyada qorga qarshi tezkor kurashish rejasini ishlab chiqish 17

2.1. Umumiy qoidalar 17

Adabiyotlar 26

ADABIYOTLAR

1. 
   Shaxunyants G.M. Jeleznodorojno’y put. – M.: Transport, 1969.
   
2. 
   Tixomirov V.I. Soderjanie i remont jeleznodorojnogo puti. – M.: Transport, 1980.
   
3. 
   Texnologicheskie protsesso’ remonta zvenevogo puti. TsP MPS. – M.: Transport, 1974.
   
4. 
   Amelin S.V., Andreev G.E. Put i putevoe xozyaystvo. – 3-e izd. – M.: Transport, 1986.
   
5. 
   Bloxin K.A., Padaniya S.A. Remont jeleznodorojnogo puti. – M.: Transport, 1976.
   
6. 
   Instruktsiya po obespecheniyu bezopasnosti dvijeniya poezdov pri proizvodstve putevo’x rabot. – M.: Transport, 1973.
   
7. 
   Instruktsiya o poryadke predostavleniya i ispolzovaniya «okon» v grafike dvijeniya poezdov dlya remontno’x i stroitelno’x rabot na jelezno’x dorogax. – M.: Transport, 1978.
   
8. 
   Kondakov N.P., Hulga V.Ya., Lyahenko V.N. Proektirovanie organizatsii i plakirovaniya putevogo xozyaystva. – M.: Transport, 1974.
   

- -