ЛойиҳА Ҳисоб иши

3-rasm. Quyma o‘zakli yig‘ma krestovina rejasi

Quyma o‘zakli yig‘ma krestovinaning (us) qismi nazariy uzunligi n (3-rasm) mazkur formula bo‘yicha aniqlanadi:

, (2.17)

Bunda 2V – birinchi boltni mahkamlanishini ta’minlaydigan (us) relslari “boshmoq”lari orasidagi o‘lcham;
l – qoplama (nakladka) uzunligi;
x – qoplama qirrasidan birinchi bolt tirqishiga qadar masofa.

3-jadval
Krestovinaning hisob-kitobi jadvali

Rels turi	Qoplama turi	Qoplama uzunligi, ln, mm	O’lchamlar, mm
			X1	2V	Bp	Bg
R75	Ikki kallakli 4 tirqishli	800	80	173	150	75
R65	Ikki kallakli 4 tirqishli	800	80	173	150	75
R50	Ikki kallakli 6 tirqishli	820	50	185	132	70

4-jadval
Krestovina burchaklari va ularning trigonometrik funksiyalari

Krestovina rusumi	Burchaklarning trigonometrik funksiyalari,
	Darajalarda	sin	cos	tg	sin	cos
1/6	9^027^’45^”	0,164399	0,986394	0,166667	0,082480	0,996593
1/7	8^007^’50^”	0,141421	0,98995	0,142857	0,070889	0,997484
1/8	7^007^’30^”	0,124035	0,992278	0,125000	0,062137	0,998068
1/9	6^020^’25^”	0,110431	0,993884	0,111111	0,055300	0,99847
1/10	5^042^’40^”	0,099504	0,995037	0,100000	0,049813	0,998759
1/11	5^011^’40^”	0,0905358	0,995893	0,090909	0,045315	0,998973
1/12	4^045^’50^”	0,083046	0,996546	0,083333	0,041559	0,999136
1/13	4^023^’55^”	0,076697	0,997055	0,076923	0,038376	0,999263
1/14	4^005^’10^”	0,071247	0,997459	0,071429	0,035646	0,999365
1/15	3^048^’50^”	0,066519	0,997785	0,066667	0,033278	0,999446
1/16	3^034^’35^”	0,062378	0,998053	0,062500	0,031204	0,999513
1/17	3^022^’00^”	0,058721	0,998274	0,058823	0,029374	0,999569
1/18	3^010^’45^”	0,055470	0,998460	0,055556	0,027746	0,999615
1/19	3^000^’45^”	0,052559	0,998618	0,052632	0,026289	0,999654
1/20	2^051^’45^”	0,049938	0,998752	0,050000	0,024977	0,99969
1/21	2^043^’35^”	0,047565	0,998868	0,047619	0,023789	0,999717
1/22	2^036^’10^”	0,045408	0,998969	0,454545	0,022710	0,999742

2.4. Strelkali o‘tkazgich to‘g‘ri qo‘shimcha (vstavka) si va o‘q o‘lchamlarini aniqlash
To‘g‘ri qo‘shimcha (vstavka) uzunligi tanlab olingan va oldinroq aniqlangan R_0, bo‘lganida uning butun krestovina qismida bir tekis harakatlanishini ta’minlanishini ko‘zda tutib belgilanadi.
To‘g‘ri qo‘shimcha (vstavka) yonlama yo‘l tashqi izining ishchi qirrasi konturi to‘g‘ri yo‘nalishga perpendikulyar o‘qqa proyeksiyalangan tenglamasini yechish asosida aniqlanadi.


; (2.18)

bunda: S_k – o‘tkazgich egrisidagi koleya (relslar oralig‘i) kengligi (eni), PTE me’yorlariga binoan o‘rnatiladi.

(2.17) formulasiga binoan olingan to‘g‘ri qo‘shimcha (vstavka) uzunligi quyidagicha aniqlangan Kmin dan katta bo‘lishi shart:


(2.19)

Agar Kmin qabul qilish lozim va shundan keyin o‘tkazgich egrisi radiusi - R va L larning yangi qiymati topiladi:

; (2.20)

R qiymati 1 mm gacha aniqlik bilan topiladi.

Strelkali o‘tkazgichning asosiy geometrik o‘lchamlari quyidagilar:
L – strelkali o‘tkazgichning nazariy uzunligi – ayrilar uchidan krestovinaning matematik markazigacha bo‘lgan masofa, to‘g‘ri yo‘nalish o‘qi bo‘ylab o‘lchanadi.
; (2.21)

Agar K>Kmin bo‘lsa, u holda

; (2.22)
=22,49m
L - strelkali o‘tkazgichning amaliy (haqiqiy) uzunligi – ramali relsning oldingi ulnmasidan krestovinaning “dum” qismidagi ulanmagacha bo‘lgan masofa, to‘g‘ri yo‘nalish o‘qi bo‘ylab o‘lchanadi:


(2.23)


; (2.24)


v – strelkali o‘tkazgich markazidan krestovina “dum” qismi ulanmasigacha bo‘lgan masofa, to‘g‘ri yo‘nalish o‘qi bo‘ylab o‘lchanadi:


, (2.25)

a - strelkali o‘tkazgich markazidan ayrilar uchigacha bo‘lgan masofa, to‘g‘ri yo‘nalish o‘qi bo‘ylab o‘lchanadi:

(2.26)

a - strelkali o‘tkazgich markazidan ramali relsning oldingi ulanmasigacha bo‘lgan masofa, to‘g‘ri yo‘nalish o‘qi bo‘ylab o‘lchanadi:

(2.27)

L - strelkali o‘tkazgich markazidan eng chekka ustun o‘rnatiladigan joygacha bo‘lgan masofa, to‘g‘ri yo‘nalish o‘qi bo‘ylab o‘lchanadi:

(2.28)

Bunda, M – yo‘llar oralig‘i eni (kengligi), M = 4,1 m;

L – krestovinaning matematik markazidan eng chekka ustun o‘rnatiladigan joygacha bo‘lgan masofa, to‘g‘ri yo‘nalish o‘qi bo‘ylab o‘lchanadi:


(2.29)
2.5. O’tkazgich egrisini joylashtirish uchun ordinatalarni belgilab olish

Harakat tarkibining o‘tkazgich egrisi tegrasida tekis yurishini va strelkali o‘tkazgichning normal saqlanish sharoitlarini ta’minlash maqsadida o‘tkazgich egrisining tashqi rels izi to‘g‘ri ramali rels ishchi qirrasi bo‘ylab o‘tadigan o‘qdan hisoblanadigan ordinatalar bo‘yicha, to‘g‘ri ramali rels uzunligining har ikki metridan so‘ng, ayri tubi (ildizi) qarshisidagi kesimda o‘rnatiladi (7-rasm). Kurs ishida ordinatalarni aniqlash bilan cheklanish mumkin.

, = ;

m

bo‘lganida

;










Bo‘lganida



.

bo‘lganida

Amalga oshirilgan hisob-kitoblar to‘g‘riligi, aniqligini quyidagi formula yordamida tekshirib ko‘rish mumkin


4-rasm. O’tkazgich egrisi koordinatalrini aniqlash uchun hisobiy sxema





5-rasm. Nazorat o‘lchashlari joylari
a) koleya (relslar oralig‘i) eni;
b) ariqcha (jelob) lar eni.

Kurs ishida o‘z strelkali o‘tkazgichining sxemasini 1:100 masshtabida chizib, chizmada strelkali o‘tkazgich asosiy elementlari o‘lchami ko‘rsatiladi (6-rasm).

6-rasm. Strelkali o‘tkazgichning joylashish (razbivka) sxemasi

2-LHI “Darcha” ni vaqtini hisobi. “Darcha”da asosiy ishlarini bajarish jarayonini loyihalash.

Yo`lning kapital ta`mirini amalga oshirish uchun yo`l yuqori qurilmasining ekspluatatsiya (foydalanish) sharoitlari: yuk tashish tig`izligi, poyezdlarning harakatlanish tezliklari va o`qqa tushadigan statik yuklamalarga muvofiq tipini tanlab olish talab etiladi. Kapital ta`mirlash paytida tiklanadigan, yuqori qurilma tipiga muvofiq berilgan yuk tashish tig`izligiga ko`ra yuqori qurilma tipini belgilab olish mumkin. biroq harakat tezliklari, o`qqa tushadigan yuklamalar ham yuqori qurilma tipini tanlashga jiddiy ta`sir ko`rsatishi yaxshi ma`lum, shu sababdan mazkur uslubiy ko`rsatmada uchta yuqorida keltirilgan asosiy foydalanish shartlarini hisobga olgan holda yo`lning yuqori qurilma tipini tanlash ning G.M. Shaxunyants tomonidan taklif etilgan uslubiyoti keltirilgan.

“Darcha”ning zarur davomiyligi yo`l ishlarini eng qulay tarzda rejalashtirish, shuningdek poyezdlarni to`g`ri, tashkil etilgan va uzluksiz o`tkazishni, ya`ni yo`lni ta`mirlashga aloqador barcha ishchi-xizmatchilar (bo`linma dispetcherlari, stansiya, yo`l mashina stansiyalari, yo`l qismlari xodimlari) harakatlarining uyg`unligini ta`minlash maqsadida belgilanadi.
“Darcha”ning zarur davomiyligi ko`plab omillarga bog`liq: ta`mirlash-yo`l ishlari yillik hajmi turi, yo`lning ta`mirgacha va ta`mirdan keyingi konstruksiyasi, foydalaniladigan mashina va mexanizmlar tipi, qo`llaniladigan ish texnologiyasi, ishchi-xizmatchilar malakasi, shu bilan birga uchastkalarda ish bajarishning muayyan shart-sharoitlari.
“Darcha” davomiyligini ma`lum ko`rsatkichga qadar uzaytirish yo`lni ta`mirlash xarajatlarini qisman kamaytirish imkonini berishi mumkin, chunki yo`l mashinalarini ish joyiga keltirish va u yerdan olib ketish, ishlarni boshlash va tugatish, otvodlarni jihozlashga bo`lgan bir xil vaqt va energiya yo`qotishlari mashina va ishchilarning peregondagi ko`proq va davomliroq foydali ish qilishiga to`g`ri keladi. Biroq “okno” davomiyligi o`tkazish imkoniyatining zaxirasi bilan cheklab qo`yilgan. Bundan tashqari, o`tkazish imkoniyati bo`yicha yetarlicha zaxiraga ega bo`linganida poyezd ishidagi asosiy yo`qotishlar “okno” davomiyligiga to`g`ri proportsional ravishda ortib boradi.
“Darcha”ning iqtisodiy jihatdan yo`lni ta`mirlash uchun foydali davomiyligi uchastkaning texnik jihozlanganligi, harakat ko`lamlari, poyezdlarni o`tkazishning tashkil etilganligi, PMS larning texnik qurollanganligi, yo`l ishlarini bajarish turi va tashkil etilganligiga bog`liq ravishda ikki yo`lli uchastkalarda 4 dan 6 soatgacha, bir yo`llilarda – 3 dan 5 soatgacha o`zgarib turadi.
Qator hollarda normal foydalanish ishiga putur yetkazmagan holda talab darajasidagi davomiylikka ega bo`lgan “okno”ga ega bo`lish uchun turli tashkiliy-texnik chora-tadbirlarni bajarish kerak bo`ladi:
bir yo`lli uchastkalarda:
- stansiya intervallarini qisqartirish, peregondan o`tish vaqtini qisqartirish, qisman-paketli grafikni qo`llash va b.
ikki yo`lli uchastkalarda:
- asosiy yo`llar orasida vaqtinchalik qo`shilish yo`llarini yotqizish; ikkitasi yordamchi-ko`makchi faoliyat uchtasi bitta qilib qo`shilgan poyezdlarni o`tkazish va b.