Lobaratoriya ishi №1 Mavzu: ms visio dasturini o’rnatish. Microsoft Visio

Laboratoriya ishi – 7
Mavzu: Komponent diagrammasi (component diagrams)
Komponent diagrammasi tizimning jismoniy xususiyatlarini izohlaydi. Komponent diagrammalari, dasturiy komponentlar orasidagi tobeliklarni o’rnatgan ravishda, ishlab chiqariladigan tizimning arxitekturasini aniqlab beradi. Komponent diagrammalarining asosiy grafik elementlari komponentlar, interfeyslar va ular orasidagi tobeliklar hisoblanadi.
Komponentlar diagrammasi quyidagi maqsadlarda ishlab chiqariladi:

• 
  dasturiy tizimning dastlabki kodining umumiy strukturasini vizualizatsiyalari;
  
• 
  dasturiy tizimning ijro etiladigan varianti xususiyatlari
  
• 
  dasturiy kodning alohida fragmentlaridan bir necha bor foydalanishni ta’minlash;
  
• 
  ma’lumotlar bazasining kontseptual vajismoniy sxemalarini namoyish etish.
  

Komponentlar diagrammasi loyihanini manitiqiy-tasavvuriy tushunchadan dasturiy kod shaklida aniq amalga oshirilishiga o’tishni ta’minlaydi. Ba’zi komponentlar faqat dasturiy kod to’plash bosqichida mavjud bo’lishi mumkin, ba'zilari esa – uni amalga oshirish bosqichida. Komponentlar diagrammasi komponentlar orasidagi umumiy tobelikni aks ettiradi.
Komponentlar diagrammasining asosiy grafik elementlari.
UML tilida jismoniy mohiyatlarni taqdim etish uchun maxsus atamada yuritiladi – komponent (component).
Komponent muayyan interfeyslar to’plamini amalga oshiradi va modelning jismoniy ko’rinishining elementlarini umumiy ma’noda oifodalash uchun xizmat qiladi.
Komponenting grafik taqdim etish uchun maxsus belgidan foydalaniladi – (chap tomonidan 2ta yanada kichikroq to’rtburchak biriktirilgan) to’rtburchak (50-rasm). Katta to’rtburchak ichiga komponent nomi va ehtimol, qo’shimcha ma’lumot yoziladi.

1-rasm. UML tilida komponentning grafik tasviri.
Birinchi holatda (1-rasm, a) namuna bosqichi komponenti bilan faqat uni nomi bog’liq bo’ladi, ikkinchisida esa (1-rasm, b) – qo’shimcha tarzda paketning nomi va belgilash mohiyati.
Komponent diagrammasining keyingi elementi interfeys hisoblanadi. Bu element allaqachon yuqorida ko’rib o’tilgan, shuning uchun faqat uning komponent diagrammalarida taqdim qilish xususiyatlarida to’xtalib o’tamiz.
Umuman, interfeys aylana shaklida tasvirlanadi, va komponent bilan ko`rsatgichsiz chiziq bilan bog’lanadi (51-rasm, a).
Semantik jihatdan chiziq interfeysni amalga oshirilishini ifodalaydi, komponentda interfeyslarning mavjudligi esa komponent munosib interfeyslar to’plamini amalga oshirishini ifodalaydi.
Komponent diagarammasini “BEST SWEETS” korxonasi misolida ko‘rib chiqamiz: