Ўлмасой опамнинг азиз хотирасига бағишлайман

Иккинчи қисм
 
Раънонинг бўйи чўзила боргани сайин юмушлар ҳам орта борди. 
Ёзда ҳосилни тўплаб, иссиқда макка сўталарини қайириш, она 
билан бирга жухори ўриш, дасталаб бойлаш, илдизларини кўчириб 
томорқа адоғига тўплаш, қуригач, бостирма остига олиб бориб 
босиш каби юмушларнинг адоғи кўринмасди. Гоҳо Раъно онасига 
қўшилиб хамир ҳам қорарди. Хамирга хамиртуруш қўшарди, 
қўшни – Хосининг онасининг хамиртурушининг мағзи ширин, 
ўшандан опчиқарди. Вақт шомга яқинлашганида онасига қўшилиб 
овқат ҳам пиширарди.
Турли ўтинлар ёнганида турли ислар чиқарарди. Тут ўтини сарғиш-
қўнғир учқунчалар ҳосил қилиб оч-яшилтоб тусда ёнса, ўрик ўтини 
шиддатли ёрқин тилларанг аланга ҳосил қиларди. Тера кшохи эса 
тез ўт олар ва дарровгина ёниб бита қоларди. Раънога ўрик ва тут 
ўтинининг иси ёқарди.

---

— Оз масаллиқ билан ширин овқат пиширишни ўрганишинг керак, 
қизалоғим, – дер эди она, қозонга ёғ солиб, жизиллатиб пиёз 
ташларкан. – Рўзғорда ҳар доим ҳам тўкин-сочинлик бўлавермайди. 
Тўкин-сочинлик бўлганидаям шу қоидага амал қилишинг шарт. 
Қара, отанг ҳамма майда-чуйдаларни уйга опкелди. Энди буларни 
бир ҳафтага етказишинг керак. Гўштни тузлаб, шамолли жойга 
осасан, шунда у қоқ гўштга айланиб, анча муддат бузилмай туради. 
Сабзиларни ерга кўмасан, ўрада салқинда турсин, пиёзни эса кўмиб 
бўлмайди, у “эгам мени экиб қўйди” деб ўйлаб ўсиб кетиши 
мумкин.
— Вой, шунақа деб ўйлайдими? – деб қиқир-қиқир кулди Раъно, 
пиёзнинг аҳмоқгарчилигиникўз олдига келтириб.
— Одамнинг қорни озгина нарсага ҳам тўяди. Шунинг учун кўп 
овқат пишириш шарт эмас. Ҳар пайшанба ва бозор кунлари палов 
пиширасан. Бошқа кунлари эса мастава, шавла, шўрва, нонпалов 
пиширсанг ҳам бўлаверади. Манти, чучвара кабилар кўп меҳнат 
талаб қиладиган нарсалар, уларни аҳён-аҳёнда, кўпинча меҳмон 
келганидаҳозирлайсан. Тушликка овқат пишириш шарт эмас, 
ҳамма уйда бўлган кунлари қайнатма ёки қовурма шўрва қилганинг 
маъқул, шўрвага мўл-кўл пиёз, кўкат соласан. Қовурманинг бир 
бўлак гўштини сарёғда қовуриб олсанг янаям ширин чиқади. 
Истасанг, пишишига бир-иккита тухум чақиб юборасан, сабаби – 
гўшт қиммат, тухум эса арзон нарса, уни сотиб олмасанг ҳам ўз 
товуқларимиз туғиб турибди, – дея ўгит берди она.
— Шўрвани тўлдириб қуймайсан. Ширин овқат пиширишнинг ўзи 
бўлмайди, уни чиройли қилиб сузишинг, қилган меҳнатингни 
кўрсата олишинг ҳам керак-ку.
Кеча қотган нонларни узунасига кесган эдик, эсингдами? Улар 
қуёшда роса қуриди, ўшаларни шўрвага қўшиб берсанг ҳам нон 
исроф бўлмайди, ҳам ширин бўлади. Нонни шамолда ё шабадада 
қолдирма, дастурхонга ўраб, нонқутига солиб қўй. Очиқда қолса, 
ноннинг сувини шабада қуритиб кетади.