2-asosiy savol bayoni: Viloyat 6 mart 1941 yilda tashkil topgan. Uning tarkibiga hozirgi kunda 14 qishloq tumanlari — Andijon, Asaka, Baliqchi, Bo’loqboshi, Bo’z, Jalolquduk, Izboskan, Marhamat, Oltinko’l, Paxtaobod, Ulug’nor, Xo’jaobod, Shaxrixon va Qo’rg’ontepa tumanlari kiradi. Uning maydoni 4,2 ming km2 va bu jihatdan Andijon viloyati Respublikada eng kichik hisoblanadi.
Aholisi 2220 ming kishidan ziyodroq Aholi soni bo’yicha viloyat Samaqand, Farg’ona va Toshkent viloyatlaridan keyin to’rtinchi o’rinda turadi. Andijon viloyati O’zbekiston hududining 1 foizini ham tashkil qilmaydi, biroq, bu erda mamlakat aholisining deyarli 9 foiz istiqomat qiladi. Ma’muriy markazi—Andijon shaxri (339 ming kishi); viloyatda hammasi bo’lib 11 shaxar va 5 shaxarcha mavjud. Andijon viloyati mintaqaviy va mamlakat mehnat taqsimotida paxta va pilla etishtirish, ip-gazlama va avtomobil sanoatlari bilan ajralib turadi. Shuningdek, bu erda oziq-ovqat, elektr energetika sanoati ham qisman rivojlangan.
Geografik o’rni va tabiiy boyliklari. Viloyat hududi Farg’ona iqtisodiy rayoni va O’zbekiston Respublikasining chekka sharqida joylashgan. U Qirg’iziston Respublikasining Jalolobod hamda O’sh viloyatlari bilan chegaradosh. Respublikamiz doirasida esa Andijon viloyati janubi-g’arbda Farg’ona va shimoli-g’arbda Namangan viloyatlari bilan qo’shni.
Er usti tuzilishi balandlik adir va tekisliklardan iborat, eng baland nuqtalari janub va chekka sharqda — Xo’jaobod va Qo’rg’ontepa tumanlarida joylashgan (1350 — 1550 m.). Andijon gurux rayonlarini viloyatning janubi-sharqda joylashgan hududlaridan 800—900 metr balandlikdagi adir zonasi ajratib turadi. Aynan ana shu adirning janubiy qismida Polvontosh, Andijon, Janubiy Olamushuk kabi uncha katta bo’lmagan neft konlari mavjud.
Viloyatning g’arbiy va shimoliy—g’arbiy, nisbatan yangi o’zlashtirilayotgan hududlarining balandligi 400—420 m. Bu ikki orografik shakllar o’rtasida qishloq xo’jaligi va aholi joylashuvi uchun nixoyatda qulay bo’lgan pasttekislik bor.
Iqlimi kontinental, yillik yog’in-sochin miqdori vodiyning boshqa qismlariga qaraganda ko’proq (500 mm. atrofida). Asosiy gidrografik elementlari Qoradaryo va uning o’ng irmoqlari — Moylisuv va Tentaksoydan iborat. Chekka janubi-sharqda Qirg’iziston hududiga tutash joyda Andijon suv ombori va 100 ming kVt quvvatga ega bo’lgan Andijon GESi qurilgan. Shuningdek, viloyat hududida Janubiy Andijon, Usmon Yusupov nomidagi Katta Farg’ona xamda Janubiy Farg’ona kanallari mavjud.
Shunday qilib, Andijon viloyatida qazilma boyliklar oz, suv zaxiralari esa birmuncha ko’p. Aynan ana shu agroiqlimiy imkoniyatlar bu erda qadimdan sug’orma dehqonchilik va shu asosda xo’jalikning boshqa tarmoqlarini rivojlantirishga sabab bo’lgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |