Lim vazirligi guliston davlat universiteti

2-asosiy savol bayoni: Toshkent viloyati O’zbekiston Respublikasi tarkibida 1938 yil 15 yanvarda tashkil etilgan. Poytaxti — Toshkent shaxri.
Toshkent viloyatida 15 ta qishloq tumani (Bekobod, Bo’stonliq, Bo’ka, Zangiota, Okqo’rg’on, Oxangaron, Parkent, Piskent, Toshkent, Qibray, Qo’yi Chirchiq O’rta Chirchiq Chinoz, Yuqori Chirchiq Yangiyo’l), 16 ta shaxar va 18 ta shaxarchalar mavjud. Uning maydoni—15,6 ming km². Aholisi, 1.01.2001 yil ma’lumotlari bo’yicha, 2370,2 ming kishi.
Toshkent viloyati Respublikada ko’mir, elektr energiyasi, po’lat, tayyor prokat, rangli metallar, kimyoviy tola va o’g’itlar, qurilish sanoati mahsulotlari, paxta tolasi, kanop, sabzavot mahsulotlari etishtirishga ixtisoslashganligi bilan ajralib turadi.
Geografik o’rni va foydali qazilmalari. Toshkent viloyati O’zbekistonning shimoli-sharqida, Chirchiq—Oxangaron vodiysida joylashgan. Uning bunday geografik o’rni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi. Shuning bilan birga Toshkent viloyatining geosiyosiy mavqei, ya’ni poytaxt—Toshkent shaxrining mavjudligi, Qozog’iston, Qirg’iziston va Tojikiston Respublikalari bilan chegaradoshligi, O’zbekistonni xorijiy mamlakatlar bilan bog’lovchi myxim transport yo’llari chorraxasida o’rnashganligi uning taraqqiyoti uchun qulay imkoniyalar yaratadi.
Toshkent viloyati er yuzasi tuzilishiga ko’ra, asosan tekislik hamda tog’li hududlardan iborat. Tekisliklar uning g’arbiy va janubiy tomonlarida, dengiz satxidan 600m balandlikgacha bo’lgan erlarni o’z ichiga oladi. Chunonchi, poytaxt—Toshkent shaxri shu hududda joylashgan. Mazkur xudud viloyat sug’orma dexqonchiligining asosidir. Tog’li xudullar viloyatning sharqiy va shimoli-sharqiy qismlarini egallagan. Bu erlarda Qurama, Chotqol, Piskom va Ugom tog’ tizmalari joylashgan. Eng baland nuqtasi—Beshtor cho’qqisi (Piskom tizmasida) bo’lib, uning balandligi dengiz satxidan 4299 metrga teng.
Toshkent viloyati foydali qazilmalarga boy. Bu erda joylashgan Angren—Olmaliq sanoat rayoni mineral xom ashyo salohiyatiga ko’ra nafaqat ushbu mintaqada, balki mamlakatda ham alohida o’rin tetadi. Yoqilg’i turlaridan Respublikadagi eng yirik Angren (qo’ng’ir) ko’mir koni shu erda joylashgan. Rangli metallarning katta zaxiralari va konlari aniqlangan. Bular jumlasiga, Qalmoqqir mis koni, Kuchbuloq, Oqturpok oltin koni, Lashkerek polimetallar koni, Saricheku, Dalnee mis, molibden, oltin, kumush konlari, Qo’rg’oshin kon qo’rg’oshin va rux konlari kiradi. Shuningdek, mazkur hududlarda qurilish sanoati xom ashyosi ham qazib olinadi.
Iqlimi keskin kontinental. Yozi issiq, kishi esa mo’’tadil sovuq Yanvar oyining o’rtacha xavo xarorati minus 1° — 3°, iyul oyining o’rtacha xavo xarorati Q26°ga teng. Viloyatning tekislik qismida yillik yoqin-sochin miqdori o’rtacha 400 — 500 mm, tog’li hududlarda 600 mm va undan ko’p. Xavo xarorati yig’indisi tekislik hududlarda 4000°ga etadi.
Viloyat hududidan Sirdaryo va uning irmoqlari, Chirchiq va Oxangaron daryolarining oqib o’tishi, Chorvok, Xo’jakent va Tuyabug’iz suv omborlarining qurilganligi sug’orma dexqonchilikni rivojlantirishda katta ahamiyatga ega.
Mavjud mineral xom ashyo salohiyati asosida Angren — Olmaliq tog’ sanoati rayoni shakllangan. Rangdor metal­lurgiya, qurilish, kimyo va ko’mir sanoati uning asosiy ixtisoslashgan tarmoqlaridir.