Lichinka xordalilar kenja tipi. Assidiyalar sinfi. Salplar sinfi. Appendikulyariyalar sinfi

Lichinka xordalilar kenja tipi.Assidiyalar sinfi. Salplar sinfi. Appendikulyariyalar sinfi.
Reja:

1. 
   Lichinka xordalilar- Urochordata yoki Qobiqlilar - Tunicata kenja tipiga xos umumiy xususiyatlar
   
2. 
   Assidiyalar-Ascidiae sinfining tashqi va ichki tuzilishi. Ko‘payishi va rivojlanishi.
   
3. 
   Olovtanlilar-Pyrosomidae, Salplar-Salpae va Bochkalilar-Doliolidae sinflariga xos xususiyatlar
   
4. 
   Appendikulyariyalar-Appendiculariae sinfiga xos xususiyatlar
   
5. 
   Lichinka xordalilar- Urochordata yoki Qobiqlilar- Tunicata kenja tipining filogeniyasi.
   

Lichinka xordalilar xordali xayvonlarning sodda tuzilgan guruhi bo‘lib, 1500 ga yaqin turlarini o‘z ichiga oladi. Bular asosan dengizda yashovchi xayvonlar xisoblanadi va ko‘pchiligi boshqa xordalilardan voyaga etgan davrida nerv nayi va xordalarining yo‘qligi bilan farq qiladi. Shuning uchun ham bular lichinka xordalilar deb ataladi.
Lichinka xordalilarning umumiy xususiyatlari

1. 
   Voyaga yetgan davrida ko‘pchilik turlarida xorda va nerv nayi bo‘lmaydi (appendikulyariyalardan tashqari).
   
2. 
   Lichinkalik davrida xordalilar tipiga xos barcha asosiy belgi-xususiyatlar to‘liq namoyon bo‘ladi.
   
3. 
   Tanasining umumiy shakli qopsimon yoki bochkasimon
   
4. 
   Tanasi tashqi tomondan o‘ziga xos qalin qobiq-tunika (qadimgi Rimda yengsiz, uzun kiyim) bilan qoplangan. Tunika muhim himoya ahamiyatiga ega bo‘lib, o‘troq yoki kam harakatlanish hayot tarzi bilan bog‘liq holda paydo bo‘lgan.
   
5. 
   Germofrodit, jinsiy, jinssiz-kurtaklanish orqali ko‘payadi
   
6. 
   O‘troq, yakka yoki koloniya holida yashaydi, ayrim turlari erkin suzib yashaydi.
   
7. 
   Qon aylanish sistemasi ochiq
   

Mazkur kenja tip vakillarining razmeri 0,3 sm. dan (appendikulyar) 30 metrgacha (shu’latanlilar koloniyasi) yetadi. Ularning vertikal tarqalishi dengizning yuzasidan tortib 5 ming metr chuqurlikkacha bo‘lgan masofani egallaydi.
Yuqorida ta’kidlangandek bu kenja tip vakillari gavdasi tunikaga o‘ralgan. Tunika kelib chiqishi jihatidan teri epiteliysi va ular orasidagi mezenximatoz hujayralar ajratgan mahsulot hisoblanadi. Tunika o‘zining kimyoviy tarkibi jihatidan o‘simlik sellyulozasiga yaqin.
Lichinka xordalilar kenja tipiga 1500 ga yaqin tur kiradi. Shulardan150 ta turi MDH da uchraydi. Ular o‘ta passiv, ya’ni suvni filtrlab oziqlanadi. Voyaga yetgan assidiya tashqi ko‘rinishiga ko‘ra qo‘shog‘izli shisha bankaga o‘xshaydi. Ostki tomoni bilan suv tagidagi substratga yopishib oladi va o‘troq xayot kechiradi. Gavdasining ustki tomonida og‘iz sifoni, yon tomonida kloaka sifoni joylashadi. Lichinka xordalilar yoki qobiqlilar (pardalilar) kenja tipi 5 ta sinfga bo‘linadi: Assidiyalar - Ascidiae, Olovtanlilar-Pyrosomadae, Salplar –Salpae, Bochkalilar-Doliolidae va Appendikulyariyalar – Appendiculariae sinflari.