Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи



Download 30,53 Mb.
bet70/364
Sana12.07.2022
Hajmi30,53 Mb.
#781312
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   364
Bog'liq
Зоология дадаев

Nafas olish organi. Suyakli baliqlarning nafas olish organlari tog’ayli baliqlarniki singari ektodermali jabra hisoblanadi
(57-rasm).
Barcha suyakli baliqlarda oldingi to`rtta jabra yoylariga o`rnashgan to`rt juft butun jabra bo`ladi. Bundan tashqari, jabra qopqog’ining ichki tomonida til osti yoki soxta jabra deb ataladigan murtak holidagi jabraning yarim bo`lagi bo`ladi. Bir butun jabra ikki qator bo`lib jabra yoylariga birikadi. Natijada bir jabraning ikkita yarim jabra yaproqlari asosi bir-biriga qo`shilib ketadi. Ularning uchlari esa tashqi tomondan jabra qopqog’i bilan cheklangan jabra bo`shlig’ining ichida osilib turadi. Jabra yoylarining ichki tomonida bir qancha mayda tishsimon – jabra qilcha (tichinka)lari deb ataladigan va qo`shni jabra yoyi tomon yo`nalgan o`simtalari bo`ladi. Jabra qilchalari maxsus suzish apparatiga aylanib, suv bilan birga kirgan oziq moddalarini halqumdan jabra bo`shlig’i orqali tashqariga chiqib ketishiga to`sqinlik qiladi. Bu apparat plankton organizmlar bilan oziqlanuvchi baliqlar (seldsimonlarda)da kuchli taraqqiy etgan.
Yo`g’on qon tomirlari (qon olib keluvchi va qon olib ketuvchi jabra arteriyalari) jabra yoylari bo`ylab jabra yaproqlari asosida joylashgan.
Suyakli baliqlarda jabralarni va halqumni tashqi tomondan jabra qopqog’i yopib turadi. Nafas olish mexanizmi jabra qopqog’ining ko`tarilishi va pastga tushishi tufayli amalga oshadi. Shunday qilib, baliqlar suvda erigan kislorod bilan nafas oladi. Baliqlar suv yutganda suv og’iz bo`shlig’idan jabra yoriqlari orqali o`tib, jabralarni yuvib o`tadi. Mana shu jabra yaproqchalarining yupqa devori orqali qonga suvda erigan kislorod o`tadi, qondan esa suvga karbonat angdrid chiqariladi.
Suvda kislorod yetishmasa baliqlar suv yuzasiga ko`tarilib, og’zi orqali havo oladi.
Kislorod yetishmaydigan suvlarda baliqlar ko`p yashamaydi. Shuning uchun ham ko`pgina suv havzalarining usti muzlab, muz ostida kislorod yetishmay qolib, baliqlar qirilib ketadi. Bunday paytlarda suv havzalarining har yer har yerida muzni yorib, teshik ochib qo`yiladi.

Download 30,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   364




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish