Libos dizaynida kompozitsiya

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

10 
1-MODUL. KOMPOZITSIYAGA KIRISH 
KOMPOZITSIYADA NUQTA, 
DOG‘
 VA CHIZIQ QONUNIYATI 
Tasviriy san’at hamda dizayn sohalarida ilk saboqlarni egallash avvalo, 
kompozitsiya vositalari bo‘lgan - nuqta, dog‘ va chiziqlar qonuniyatlarini 
o‘rganishdan boshlanadi. Sababi, har bir kompozsiiya yuqorida ta’kidlangan uch 
kompozitsion vosita – nuqta, chiziq va dog‘ (pyatno) asosida shakllantiriladi.Ularni 
bir biri bilan o‘zaro kompozitsion uyg‘un holda qo‘llash orqali yaxlit shakllar 
quriladi.
Nuqta
– tasvirdagi juda kichik hajmli element. Masalan, natyurmortdagi kichik 
uzum donasi yoki katta ekinzor dalasidagi kichik gullarni nuqta deb aytish 
mumkin. Kompozitsiyada esa ular kompozitsion markaz yoki biror bir kattaroq 
hajmdagi shakllarni muvozanatga keltirishga xizmat qiladi. 
CHiziqlar. 
CHiziqlar turli rang va tusdagi dog‘ (pyatno) konturlarini kesishmasidan 
hosil qilinadi. SHuningdek, chiziqlar mustaqil ravishda fon bilan kontrastda 
bo‘lgan nuqtalar qatorlaridan ham tashkil topishi mumkin. 
CHiziqlar 
kompozitsiyada harakatni hosil qiladi. Masalan, diagonal chiziqar harakat 
illyuziyasini hosil qilsa, gorizontal chiziqlar tasvirni eniga kengayishini, vertikal 
chiziqlar esa bo‘yiga uzayishini ifodalaydi. 

---

11 
 
 
 
 
CHiziq va nuqtalar muvozanatidan tashkil topgan kompozitsiya 
 
Dog‘
 – 
tasvirning bir tekis yoki aksincha holatdagi bo‘yalgan qismidir. Dog‘ni zich 
holatda to‘ldirilgan nuqtalar orqali shakllanitirish mumkin. Dog‘lar aniq 
bo‘masada ammo chegaralariga ega bo‘ladi. U tasvirning ko‘p qismini oladi. 
Dog‘lar tasvirning barcha qismlariga birdek ta’sir ko‘rsatgan holda 
kompozitsiyaning asosini tashkil etadi. Kompozitsiyani shakllantirish uchun 
tasvirda shakl, rang va dog‘lar o‘lchami muvozanati muhim o‘rin tutadi.

---

12 
CHiziqlar Dog‘ (pyatno) Nuqtalar Dog‘ (pyatno)