Libos dizaynida kompozitsiya

3-MODUL.
KOMPOZITSION MARKAZ 
Kompozitsion jihatdan to‘g‘ri tuzilgan liboslarda asosiy qism yoki kompozitsion 
markaz mavjud bo‘ladi, boshqa qismlar esa unga bo‘ysundirilishi zarur bo‘ladi. 
Kompozitsion markaz gavdaning istalgan qismida, masalan, u yuzda, belda, 
bo‘ksada, ko‘krakda, oyoqda, old bbo‘lakda, ort bo‘lakda va boshqa joylarda 
bo‘lishi mumkin. Libos va aksessuarlarda ham kompozitsion markaz bo‘lishi 
mumkin. 
Tabiat, me’morchilik va liboslardagi kompozitsion markaz 

---

19 
4-MODUL. LIBOS KOMPOZITSIYASIDA SHAKL QONUNIYATI 
 
Forma, ya’ni - shakl atamasi lotindan tilidan olingan bo‘lib, “forma” – 
tashqi 
ko‘rinish
, 
chegara
ma’nolarini anglatadi. 
Odatda 
libos shakli
ko‘p hollarda turg‘un – 
statik
holatda o‘rganiladi. Vaholanki 
kostyum – libos o‘z holatini doimiy tarzda 
o‘zgartirib turadigan
jihatlari bilan 
farqlanadi. SHunday ekan, libosning 
shakli
inson jussasi bilan bog‘liq bo‘lgan, 
uning qiyofasi, o‘lchamlari hamda harakat holati tizimlari bilan hamoxanglikda 
hosil qilinadigan kompozitsiya vositalaridan biridir. 
Libos dizaynida shakl hosil qilish uch qonuniyatga asoslanadi 
1.Libos shaklining go‘zalligi – estetik xususiyati. 
2. Libos shaklining kiyishga qulayligi – funksionalligi. 
3.Libos shaklini loyihalashda
konstruktiv jihatlar 
va ulardagi 
texnologik
o‘ziga 
xosliklar. 
Liboslarda siluet deb, uning hajmiy ifodasi inobatga olinmagan holatdagi yaxlit 
qiyofasi shakliga aytiladi. Kostyum siluetlarining 4 ta turi mavjud: 1.Uchburchakli 
siluet; 2.To‘g‘ri burchakli siluet; 3.Trapetsiya; 4.Oval . 
 
 
 
 
 
 
 
1.Uchburchakli siluet; 2.To‘g‘ri to‘rtburchakli siluet; 3. Oval; 4 Trapetsiya. 

---

20 
SHaklning geometrik xususiyatlari – oval, to‘g‘ri burchakli, trapetsiya, ya’ni 
ularning strukturalari muntazam tarzda burchaklarining o‘lchamlari o‘zgargan 
holdagi tarangligi, chiziqlar egiluvchanligi va h.k.lar doirasida transformatsiya yuz 
berib, analog shakllar qatori yaratiladi”
7
.