Lendiriw mákemeleriN

1-keste. Basshı orınlaytuǵın ámeller

Baǵdarlaw	- Pedagogikalıq hám oqıwshılar jámáátin milliy ǵárezsizlik ideologiyasınıń tiykarǵı ideyası, principleri tiykarında iskerlik kórsetiwge baǵdarlaw.
Wazıypa qoyıw	- “Kadrlar tayarlawdıń milliy baǵdarlaması”, “Bilimlendiriw haqqında”ǵı Nızam, sonday-aq, sol sıyaqlı rásmiy hújjetler tiykarında pedagog hám oqıwshılar jámááti aldına shaxs hám jámáátti tárbiyalaw boyınsha wazıypa qoyıw.
Úyreniw	- Pedagogikalıq jámááttiń tálim-tárbiya barısın nátiyjeli shólkemlestiriw ushın anıq maqset qoyıw hám kerekli metodikalıq formalardı tabıwǵa úyreniw
Járdem beriw	- Jámáátte miynet iskerligi hám tálim-tárbiya jumısların shólkemlestiriw hám aktivlestiriwge járdem beriw.
Qollap-quwatlaw	- Pedagogikalıq hám oqıwshılar jámááti, oqıtıwshı hám oqıwshılar baslamasın qollap-quwatlaw hám xoshametlew.
Másláhát beriw	- Jámáátke óz imkaniyatların tolıq isletiwi ushın kerekli ámeliy-metodikalıq másláhátler beriw.
Baqlaw	- Úlkenler hám balalar jámáátiniń dárejesi, etikalıq hám mádeniy-ruwxıy ósiwin jetilistirip barıwın baqlaw hám úyretiw.
Tártipke salıw	- Jámááttiń jumısqa bolǵan óz ara múnásibetleri, jámáát aǵzalarınıń miynet iskerlikleriniń unamlı hám keri táreplerin anıqlaw tártipke salıw.
Kórsetpe beriw	- Jámáátke miynet iskerliklerin shólkemlestiriwde kerekli kórsetpeler beriw
Qadaǵalaw	- Pedagog xızmetkerler hám oqıwshılar iskerlikleri nátiyjelerin turaqlı qadaǵalap barıw
Basqarıw	- Avtoritarlıq, yaǵnıy jeke basqarıwshılıq usılında barlıq jumıslardı ózi sheshiwge háreket etiwi; - demokratiyalıq, yaǵnıy pedagogikalıq jámáát hám oqıwshılar menen birgelikte pikirlesip jumıs alıp barıw; - liberallıq, yaǵnıy óz jumısına, wazıypalarına itibarsızlıq penen qaraw, juwapkershilikti sezbew.

- barlıq oqıwshılarǵa qaray obyektiv, talapshań, ádalatlı bolıw;
- pedagogikalıq iskerliktiń etikalıq xarakteri menen pedagogikalıq dóretiwshiliktiń úylesimliligi.
Basqarıwshı ádebiniń dáreklerine tómendegiler kiredi:
- Ózbekstan Respublikası Konstituciyası, Kadrlar tayarlawdıń milliy baǵdarlaması hám “Bilimlendiriw haqqında”ǵı Nızam;
- mámlekettiń direktiv hújjetleri, Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń shıǵarmaları, bayanatları, shıǵıp sóylewleri;
- ulıwma hám milliy etikaǵa, kásiplik ádebine tiyisli ilimiy shıǵarmalar;
- Oraylıq Aziyada jasap, dóretiwilik qılǵan danıfshpanlardıń mádeniy-ruwxıy, pedagogikalıq miyrası;
- etikalıq tárbiyaǵa, basqarıwshınıń ádebine tiyisli táliymatlar;
- tálim-tárbiya, pedagogikalıq iskerlikti sáwlelendirgen kórkem shıǵarmalar hám basqalar.
Demek, ulıwma orta bilimlendiriw mákemelerin basqarıwda basshı oqıw ornınıń barlıq tarawların keń úyrengen, jumısına bar hújdanı menen qatnasta bolıw, xojalıq máselelerin tuwrı sheshe alıwı, sonday-aq, olardı basqarıw principleri tiykarında shólkemlestiriwm hám ámelge asıra alıwı kerek.
Mektepti reformalamay turıp, jámiyetti reformalap bolmaydı. Mektep bilimlendiriwiniń mazmunı, oqıw jobası, baǵdarlama hám standartların moderniyazaciyalaw, jańalap barıw zaman talabı. Bilimlendiriw mazmunınıń jańalanıwı onıń basqarıwın hám shólkemlestirip barıwdı talap etedi.
Basshı oqıw-tárbiya sistemasınan baslap mektepten hám klastan tısqarı jumıslarǵa shekem bolǵan barlıq jumıslardı pedagogikalıq-psixologiyalıq kóz qarastan biletuǵın hám talıqlay alatuǵın bolıwı tiyis. Sonı názerde tutıw kerek, oqıw ornında pedagoglar miyneti jaqsı shólkemlestirilse, tálim-tárbiya nátiyjeliligi de sol dárejede joqarı boladı. Hár bir basshı mektepte pedagogikalıq-psixologiyalıq ortalıqtı bir baǵıtta uslap tursa bul mektepte pedagoglar jámááti heshqanday tártipsizlik jaǵdayları bolmaydı.