Leksemalarida graduonimiya bitiruv malakaviy ishi

Urishmoq, So‘kmoq, qarg‘amoq, la’natlamoq
. Bu fe‟llar odamni xafa 
qilmoq bo„yog„iga ega va salbiy ma‟no kasb etadi, shunga ko„ra ularni salbiy 
bo„yoq oshib borishiga qarab darajaladik. 
Dadam bir kun ayamni urushib berdi. 
Qizargan ko„zlari bilan dadamga yeb qo„ygudek bo„lib qaradi-yu chaparosta 
qilib so„ka ketdi. ( A.qahhor ) 
Xalq dadil boradi. Ayniqsa xotin-qizlar dadil. Ular nikolaydan tortib 
ellikboshiga qadar hammani qarg„ashadi. ( oybek, Qutlug„ qon) 
U butun umriga qo„shib o„zini lanatladi. 
Jerkimoq, siltamoq. 
Bu fe‟llar salbiy bo„yoq anglatadi va o„zida 
yomon ko„rish bo„yog„ini saqlaydi va bu bo„yoq ortib borishiga ko„ra 
darajalanish qatorida joylashadi.
 
Bola onasiga mehr bilan yaqinlashgani sayin, ona bag„ritoshlik bilan bolasini 
jerkirdi. 
Ona qanchalik bolasini erkalagani sayin o„g„il uni siltab tashlardi. 
Tahqirlamoq, nafsoniyatiga tegmoq , haqorat qilmoq. 
Bu fe‟llar kimnidir juda ayovsiz haqoratlamoq bo„yog„iga egalikni bildirgani 
uchun salbiy bo„yoqdorlik ma‟nosi oshib borishiga qarab darajaladik. 
Shuningdek, bu fe‟llar insonda tahqir hissini uyg„otish uchun 
qo„llanadi. 
Nega meni buncha tahqirlaysiz? 
Bu gaplar, tuhmatlar uning nafsoniyatiga tegsada, tishini tishiga qo„yib chidardi. 
Men seni o„shanda haqorat qilib emas, suyib sinchalak degan edim demoqchi 
bo„ldi. (A.Qahhor) 
Til tekkizmoq, shaxsiyatga tegmoq, dashnom bermoq
. Bu fe‟llarning 
ma‟nosi ham haqorat bo„yog„iga ega va yuqoridagi fe‟llar ma‟nosiga qaysidir 
ma‟noda yaqin. Bu fe‟llarni ham darajalanish qatoriga joylashtirishda salbiy 
bo„yoqning oshib borishini inobatga oldik. 

---

35 
Sen meni onamga til tekkizma! 
U meni shunday gaplar bilan haqoratladiki, uning gaplari mening shaxsiyatimga 
tegdi. 
Bu traktorist menga shuncha dashnom berib, ko„ngil uchun bir marta “ ta‟bir 
joiz ko„rilsa” demadi. ( A. Qahhor)