Leksemalarida graduonimiya bitiruv malakaviy ishi

Shipshitmoq, ogohlantirmoq, eslatmoq. 
Bu fe‟llarning bildirgan ma‟nosining kuchliliga qarab darajalanish 
qatoriga joylashtirdik. Ularning darajalanish qatorini asoslab berish uchun ular 
bildirgan ma‟noni izohini izohli lug„atdan keltirdik. 
Shipshitmoq-birovlarga bildirmasdan biror xabar yoki ma‟lumot bermoq, 
bildirib qo„ymoq.ogohlantirmoq- xabardor qilmoq, xabar bermoq. Eslatmoq-
eslatib yodiga solib qo„yish. 
Bu haqiga og„iz ochmasligimni shipshib qo„ydi. 
Umuman gapirmasligi haqida ogohlantirdi. 
Nazira menga bu haqida eslatdi. 
Shang„illamoq, qichqirmoq, hayqirmoq, arillamoq, chinqirmoq. 
Kampir bolani odobsizlikda ayblab shang„illadi. 
Qizaloq og„riqdan joni boricha qichqirdi. 

---

32 
Meni ko„rib uzoqdan hayqirdi. 
Bola alamidan arilladi, 
Na muncha hangraysan? 
Ovozi boricha axmoq deya chinqirdi. 
Ming„irlamoq, g„ulduramoq, to„ng„illmoq. 
Bu fe‟llarni darajalanish qatoriga joylashtirishda salbiy bo„yoqdorlik oshib 
borishiga ahamiyat qaratdik. Buni asosini quyida berilgan misollarda ham 
ko„rishimiz mumkin. 
Ko„p hamma narsadan norozilik qilib ming„irlayverma. 
U gapini yo„qotib qo„yib, g„uldurab qoldi. 
Mendan xafa bo„lgancha to„ng„illab ketdi. 
Vaysamoq, javramoq, sayramoq
. Bu fe‟llar ham salbiy bo„yoqning 
oshishiga qarab darajalanish qatoriga joylashtirdik.vaysamoq fe‟lining ma‟nosi 
izohli lug„atda bemani gap qilmoq deganni bildiradi, javramoq fe‟li hadeb 
gapiravermoq, zerikadigan darajada ko„p gapirmoq ma‟nosini bersa, sayramoq 
ko„chma ma‟noda kelganda bu fe‟llardan ancha kuchli salbiy bo„yoq ifodalaydi. 
Shunga ko„ra bu darajalanish qatori o„rinli.
Nima buncha vaysading? 
Kampiro„gli orqasidan javrab qoldi. 
Farrux qizlarni ko„rganda sayrab ketardi. 
Valdiramoq, vaqillamoq, valaqlamoq
. Bu darajalanish qatori ham 
salbiy bo„yoqning oshib borishiga qarab darajalanish qatoriga joylashtirdik. Bu 
fe‟llar bildiradigan umumiy ma‟no o„rinsiz gapirmoq bo„lsa, salbiy bo„yoq oshib 
bormoqda. 
Uning ma‟ni nema‟ni valdiraydigan odati bor edi
Kampirga o„xshab vaqilladingda. 
Juda valaqlaydigan bo„libsanda.