Lazerlar va ularning amaliyjtdagi o'rni. Sh Sodiqova pdf pdf

BIprtma
Bcran
4.14-rasm.
166

---

Obyektiv yordamida lazer nurining ravshan yorug‘lik dog‘i 
hosil qilinadi. Uning yoMiga biprizmani joylashtiramiz. Bu 
biprizmaga lazer nuri tushsa, bu nurlar ikkala prizmada sinib, 
mavhum manbalardan chiqayotgandek tarqalib ekranga tushada va 
ekranda qora va qizil yo‘llar ko‘rinishidagi interferension 
manzarani ko‘rishimiz mumkin.
Sh«nday qilib, qizil nurlanishli lazer nuridan foydalan- 
ganimiz tchun monoxromatik yorugiikning ekranda navbat- 
lashuvchi qizil va qora yoMlar oilasi hosil bo‘ladi.
8- namoyish tajriba.
YorugMikni yupqa slyuda plastinkasining
ikkala sirtidan qaytishi
Maqsad:
YorugMik interferensiya hodisasini yupqa slyuda 
plastinka yordamida namoyish qilish.
Kerakli jihozlar:
LG-75 lazeri, slyuda plastinkasi, ekran, 
obyektiv.
Qisqacha nazariyasi:
Yupqa plyonkalar yorugMik nurida har 
xil rangga bo‘yalib ko‘rinishi kundalik hayotda (masalan, suv 
sirtida yoyilgan yupqa moy pardalari, sovun pardasi) kuzatganmiz 
(4.15- rasm).
4.15
-
rasm.
167

---

Bunday hodisani kuzatishimizga sabab yupqa plyonkalarda 
yorugiik interferensiyasini ro‘y berishi natijasidadir. 
Ma’lum 
qalinlikdagi yupqa plyonkaga yorugiik nuri ma’lum bir burchak 
ostida tushib, qandaydir burchakka singan boisin. Tushayotgan 
numing bir qismi plyonka sirtidan qaytadi, singan numing bir qismi 
plyonkaning quyi chegarasidan qaytib, tashqariga chiqib ketadi, 
Plyonka sirtidan plyonkaga sinib o ‘tib, uning quyi chegarasida 
qisman qaytgan nur, plyonka sirtidan qaytgan nur bilan 
uchrashguncha ulaming bosib o ‘tgan yoilarida optik yo‘l farqi
hosil boiadi, ya’ni: 
M = 2 h n co sr + ~.
Bu formuladi - -