Landshaft arxitekturasining ilk shakllanish asoslari. Ob’ektiv va sub’ektiv omillar

Bog‘–park san’atining qadimgi va o‘rta asrlar davri (eramiz boshidan to XIV asrgacha)

Ushbu davrga doir bog‘lar haqida juda kam ma’lumotlar mavjud. Ularning ayrimlari arxeologik topilmalarda, buyum va gravyuralarda, devoriy surat va naqshlarda, baraleflarda uchraydi. Bu davr bog‘lari Osiyo hududidan chiqib qadimgi Yunoniston va Rim mintaqalarini qamrab olgan. Bu davrdagi bog‘lar oldingi davr bog‘laridan farq qilmasada, soni va tipologiyasiga ko‘ra ajralib turgan. Turarjoylarning ichki hovli bog‘lari, saroylar, ibodatxonalar qoshidagi bog‘lardan tashqari shaharlardan tashqaridagi villalar, gimnaziyalar, litseylar, akademiyalar, shahar piyoda ko‘chalari bog‘larini tashkil qilgan. Ularning o‘lchamlari ham ancha kattargan. Bu davrda ilk bor topiar san’ati va labirint shakllantirilgan.

Bog‘–park san’atining rivojlanish davri (XV–XVII asrlar)

Bu davrda qurilgan bog‘larnig ko‘pchiligi dastlabkidek ko‘rinish va salobatga ega bo‘lmasada, bizgacha yetib kelgan. Bu davrda yer yuzining turli mintaqalarida bir–biridan farq qiluvchi milliy bog‘lar shakllantirila boshlangan. Temuriylar davridagi chorbog‘lar, Yevropada inglizcha, fransuzcha, italyancha, ruscha, Uzoq Sharqda yaponcha, xitoycha, O‘rta va Yaqin sharqda keng tarqalgan islomiy bog‘lar aynan ana shu davrda rivojlantirilgan. Bog‘lar peyzajli, ya’ni erkin tabiat manzaralari ko‘rinishini olgan bog‘larga va arxitekturaviy, ya’ni muntazam tartibli, geometrik rejali bog‘larga ajratilgan. Fransuzcha bog‘lar odatda, tekis joylarga, italyancha bog‘lar esa pog‘onasimon muntazam rejali bog‘larga bo‘lingan. Islomiy bog‘lar chorbog‘ uslubida, muntazam rejali tekis va pog‘onasimon turlarga bo‘lingan. Ularning chorbog‘–xiyobon turlari ham mavjud bo‘lgan.