Лаборатория мавзулари 1, 2, Вирусларни юқтириш усуллари

2.Картошканинг вирус касалликлари ҳам жуда кенг тарқалган бўлиб, дунё бўйича 20 дан ортиқ вирус касалликлари топилган. Уларнинг 10 таси МДХ давлатларида ва 4 таси (Х,У,А,К) Ўзбекистонда учрайди. Вирус билан касалланган ўсимлик баргининг томирлари оч тусга киради, баргида "хол-ҳоллик" (крапчатость) ёки ажинлар пайдо бўлади. "А" вирус билан касалланган картошка баргида катта-катта доғли мозаика ҳосил бўлади, кейинчалик барг тўлқинсимон эгилиб, жингалак бўлади. Вируснинг вирулент штаммлари кескин мозаика ҳосил қилади. Агарда картошканинг "А" вируси "X" вируси билан бирга учраса картошка баргида бурмалар, ғижимлар пайдо бўлиб, барг буралади, томирлараро шишлар пайдо бўлади, барглар мўртлашиб, осон синади. Картошка "К" вируси билан касалланган бўлса ўсимликнинг юқори ярусидаги ёш баргларда кучсиз доғлар пайдо бўлади.
Картошка "У" вируси билан касалланса яққол кўзга ташланадиган аниқ симптомлар кўзга ташланмаслиги мумкин. Агарда "У" вируси бошқа вируслар билан биргаликда учраса мозаика, йўл-йўл штрихлардан иборат ("стрик") мозаика ҳосил бўлади. Баъзан бошқа картошка вируслари билан биргаликда учраганда ўсимликда паканалик (карликовость) аломатлари кузатилади.
3.Бутгулли ўсимликларда (шолғом, редис, турп, карам, рапс) "шолғом мозаикаси вируси", "редис мозаикаси вируси", "гулкарам мозаикаси вирус"лари учрайди.Касал ўсимликларда аниқ мозаика ва баргни бўжмайиши ва ривожланишдан тўхташи кузатилади.
4.Дуккакли ўсимликларда 6 хил вирус касаллиги учрайди. Улардан "нўхат мозаикаси вируси" билан касалланган нўхатда барг томирларининг оқариши ва мозаика ҳосил бўлади. Нўхатда яна бошқа симптомга эга касаллик"нўхатнинг юқори ярусларини сарғайиши" касаллиги учрайди, юқори ярус баргларида кучли хлороз (барг рангини йўқолиши) кузатилади, барг мўрт бўлиб қолади. Мош ўсимлигида эса "мош мозаикаси вируси" учрайди, барг томирлари оқаради ва барг пастки томонга қараб буралади, шишлар ҳосил бўлади, барг пластинкаси шакли ўзгаради, ўсимлик ўсишдан қолади, уруғи майдалашиб кетади. Бу вирус ловия ўсимлигини ҳам касаллантиради.
Мошда яна "мошнинг сариқ мозаикаси вируси" учрайди. Касалланган ўсимлик баргида доғлар жадаллик билан кўпаяди, ўсимлик ўсишдан қолади. Бу касаллик ловия, соя ьа бошқа дуккакли ўсимликларда ҳам учрайди.