Laboratoriya mashg‘ulotlari

Framitsitin sulfat faolligini agardagi diffuziya usuli orqali aniqlash  

Framitsetin sulfatni standartini yozish: 

100 mg 

(670 TB/mg) 

10 ml 

2.5 ml 

100ml 

100 ml (Steril 

tozalangan suv) 

50 ml 

25 ml 

100 ml 

 

 

Bufer 

rn=8,0 

Bufer 

rn=8,0 

Bufer 

rn=8,0 

1000 mkg/ml 

 

200 mkg/ml 

20 mkg/ml 

SH 

5 mkg/ml 

SL 

 

Tekshirilayotgan namunani yozish (jadvalni davomi): 

2 ml 

2.5 ml 

2.5 ml 

50 ml 

25 ml 

100 ml 

Bufer 

rn=8,0 

Bufer 

rn=8,0 

Bufer 

rn=8,0 

200 mkg/ml 

20 mkg/ml 

SH 

5 mkg/ml 

SL 

 

Sterilligi 

Membranali filtratsiya usuli orqali tekshiriladi 

Asbob/filtr 

1.1. Asboblar va filtratlar: 

Membranali  filtr  orqali,  porasi  0.45μ  va  50  mm  diametrli  o‗lchamiga  ega  bo‗lgan 

tekshirilish  olib  boriladi.  Filtr  asbobini  o‗rnatishda  yopiq  idish  va  filtrli  yig‗ish 

joyidantarkibidan tashkil topgan. Membranani to‗g‗ridan to‗g‗ri filtrlash joyiga joylashtiriladi 

va  sterilizatsiyani hamma o‗rnatilishlarga avtoklavda 20 daqiqa mobaynida 121°S haroratda  

ishlov  beriladi.  O‗rnatishlarni  sterish  alohida  olib  borilio‗  ham  mumkin,  bunda  oldindan 

sterillangan filtrni testlash jarayonidagi filtri o‗rniga joylashtirilishi mumkin.  

1.2. Kulturalash muhitining tarkibi  

A. Tioglikolevaya suyuq muhiti: 

L-Sistin   

 

 

 

0.5 g 

Agar  

 

 

 

 

15.0g 

---

350 

 

Natriy xlorid 

 

 

 

2.5 g 

Dekstroza monogidrat   

 

5.5 g 

Achitqi ekstrakti  

 

 

 

5.0 g 

Pankreatik kazein sho‗rvasi   

15.0g 

Tioglikolyat natriy  

yoki tioglikoleviyli kislota 

Rezaurin natriy 1:1000 eritmasi 

(yangi tayyorlangan)   

 

1.0 ml 

Suv 

 

 

 

 

 

1000 ml 

Sterilizatsiya qilingandan  

so‗ng rn kattaligi:  

 

 

 

7.1 ±0,2 

Avtoklavda 20 daqiqada 121 °S haroratda sterilizatsiya qiliniladi. Muhitni 3 oy 

tayyorlangandan so‗ng ishlatish mumkin emas. 

 

V. Soyali-kazein muhiti: 

Pankreatik kazein sho‗rvasi   

15.0g 

Papaicsho‗rvasining soyali uni  

3.0g 

Natriy xlorid 

 

 

 

5.0 g 

Ikki o‗rin almashadigan kaliy fosfat   2.5g 

Dekstroza monogidrat   

 

2.5 g 

Tozalangan suv  

 

 

 

1000 ml 

Sterilizatsiya qilingandan  

so‗ng rn kattaligi:  

 

 

 

6.55 ±0,05 

 

Avtoklavda  20  daqiqada  121  °S  harorat  (15  mm  simob  ustunidagi  bosim) 

dasterilizatsiya  qiliniladi.  Agar  yangi  tayyorlangan  muhitni  2  kun  mobaynida  ishlatilmagan 

bo‗lsa, 20 °S dan 25 °S haroratgacha saqlash mumkin. 

Ko„rsatma: 

degidrirlangan muhit uchun yuqoridagi ko‗rsatilgan muhit ishlatiladi. 

Tahlil: 

Sterilligini o‗tkazish uchun quyidagi test o‗tkaziladi: 

1. Muhitning sterilligini nazorat qilish: 

muhitning  sterilligini  har  birini  avtoklavda  ishlov  berilib  tasdiqlanadi,  bunda  suyuq 

tioglikolevli  muhitli  bitta  probirkani  14  kun  mobaynida  30°S  -  35°S  haroratda  va  suyuq 

soyali-kazen muhitli bitta probirkasini 14 kun mobaynida 20°S - 25°S haroratda inkubirlnadi. 

Probirkalarni  har  kunda  sterillik  tahlili  tekshirilib,  natijalarni  yozib  olinadi.Hech  bir 

probirkalarda  14  kun  inkubatsiyaon  davrni  oxirigacha  mikrobiologik  o‗sishni  kuzatilmasligi 

kerak.  

2. O„sish faolligiga test. 

har bir tayyor bo‗lgan muhit qismi o‗sish faolligiga test o‗tkazilish shart. Inokulirlangan 

probirkalar  suyuq  tioglikolevli  muhit  bilan  shunday  hayotga  chidamli  kulturalar,  masalan 

Starnlococcus  aureus  (ATCC  6538  P/CIP    53.  156/NCTC  7447),  Bacillus  subtilis  (ATCC 

6633/CIP  52.62/NCIB  8054),  Pseudomonas  aeruginosa  (ATCC  9027/NCIMB    8626/CIP 

82.118)    va  Clostridium  sporogenes  (ATCC  19404/CIP  79.3)  individual  holatda  100 

mikroorganizmni  probirkalarda  ko‗p  bo‗lmasligi  kerak.  Probirkalarda  inkubirlanish  3  kun 

mobaynida  30°S  -  35°S  haroratda    o‗tkaziladi.  Buning  natijasida  inokulirlangan  probirkalar 

soyali  kazein  oziqali  muhit  xuddi  shunday  hayotga  chidamli  kulturalar,  masalan 

Starnlococcus  aureus  (ATCC  6538  P/CIP    53.  156/NCTC  7447),  Bacillus  subtilis  (ATCC 

6633/CIP  52.62/NCIB  8054),  Pseudomonas  aeruginosa  (ATCC  9027/NCIMB    8626/CIP 

82.118)    va  Clostridium  sporogenes  (ATCC  19404/CIP  79.3)  individual  holatda  100 

mikroorganizmni  probirkalarda  ko‗p  bo‗lmasligi  kerak.  .  Probirkalarda  inkubirlanish  5  kun 

mobaynida 20°S - 25°S haroratda  o‗tkaziladi. 

---

351 

 

 Muhitning  yaroqligini  ilk  va  juda  ko‗p  mikrorganizmlarni  o‗sishida  kuzatiladi. 

Natijalarni yozib olinadi. 

3. Membranali filtrni nazorat qilishning salbiy tomonlari: 

Aseptik  sharoitlarda  intervallab  qismli  filtrlashda  tekshirilayotgan  modda  saqlamagan 

(0,1%  mg/ml  peptonli  suvga)      sterilsuyuqlikni  o‗rnatilgan  membranali  filtrning  boshqa 

o‗rnatilgan  qismlar  bilan  birga  sterilizatsiya  qilingan  bittasi  orqali  (porasi  0.45μ  o‗lchamli 

membranali  filtr)  ajratiladi.      So‗ng  membranali  filtrni  steriligi  tekshirilib,  natijalar  yozib 

olinadi.  To‗g‗ri  testni  bajarilganligi  uning  sterilligini  samaradorligiga  va  asboblarni 

ishlatishdagi mos kelishiga bog‗liq bo‗ladi.   

4. Membranali filtrni nazorat qilishning ijobiy tomonlari: 

Bu  testni  olib  borishda  membranali  filtr  va  asbob  tahlilida  samaradorligi  tekshiriladi. 

Intervallab  qismli  filtrlashda    oldindan  sterillangan  membranali  filtr  asbobni  sterilsuyuqlikni 

(0,1%  mg/ml  peptonli  suvga),  inokulirlangan  100  dan  ortiq  bo‗lmagan  maxsus  kulturali 

mikroorganizmlar (o‗sish faolligiga qarang) ni ajratiladi.   Membranali filtrni ajratib olib mos 

bo‗lgan muhitga solinadi  va 14 kun mobaynida inkubirlanadi.  Qo‗shimcha ravishda filtratni 

ham  o‗sha  muhitga  inokulyasiya  qilinadi  va  14  kun  mobaynida  inkubirlanadi.  Membranali 

filtr  va  asbob  tahlilida  samaradorligini  ijobiy  natijalar  (lozim  bo‗lgan  organizmni  o‗sishi) 

membrana  orqali  test  o‗tkaziladi  va  filtrat  natijasiga  ko‗ra  salbiy  natijalar  tasdiqlanadi. 

Natijalarni yozib olinadi. 

5. Membranali filtrlash – inokulyasiyani nazorat qilish: 

bu  testni  olib  borishda  sterillik  testini  samaradorligi  tekshiriladi,  va  buning  uchun 

ekiladigan  moddalarni  samaradorligini  ingibitor  ta‘sir  qiladigan,  substansiyadan  qoldiq 

qog‗ozni tozalashuchun yuvish qancha suyuqlik ketishini bilish kerak.  

Filtrlangan  ma‘lum  miqdordagi  mahsulotni  olib,  unga  mos  bo‗lgan  suyuqlik  bilan 

yuviladi.  Inokulirlangan  o‗sha  miqdordagi  suyuqlikni  100  dan  ko‗p  bo‗lmagan    hayotga 

chidamli kulturalarni ajratib olinadi va o‗sha membrana orqali filtrlanadi. Membranali filtrni 

ajratib  olinadi  va  mos  bo‗lgan  muhitga  solinaji.  Inkubatsiyadan  so‗ng  testlash  jarayonida 

keltirilgan  vaqtda  va  keltirilgan  haroratda  vizual  hoslatda  o‗sishni  ―membranali  filtrning 

ijobiy nazorat  qilish‖da ko‗rsatilganidek, solishtiriladi. Natijalarni  yozib olinadi.  Bu test har 

doim bir yilda bir marta harbir mahsulot uchun tekshiriladi. 

Tahlil: 

tekshirilayotgan  flakonlarni  tashqi  sirtini  (1  jadvalda  keltirilgan  test  miqdordagi 

flakonlarni)  mikrobga  qarshi  modda  bilan  yuviladi  va  dezinfeksiyalanadi,  masalan,  0,02% 

VKS  yoki  70%  izopropil  spirti.  Aseptika  qoidasiga  rioya  qilib,  laboratoriya  stolida  LAF 

yozilgan  flakonlar  miqdorini  200  ml  ekish  uchun  steril  suyuqlikni,  ya‘ni  0,1%  li  peptonli 

suvini (Tarkibi: 1 gramm peptonni 1 litr suvda eritiladi, rn ko‗rsatkichi aniqlaniladi 7.1 ±0,2. 

Kolbalarga taqsimlanadi va 20 daqiqada 121 °S haroratda sterilizatsiya qiliniladi) kolbalarga 

o‗tkaziladi.  

Sterillangan  o‗rnatilishlarni  kolbada  filtrlash  uchun  kollektor  orqali  vakuumni  yoqib, 

yig‗iladi.Aseptika qoidasiga rioya qilib, eritmani membranali filtrlashga o‗tqaziladi va tezda 

vakuum bilan filtrlanadi. membranani 200 ml har bir steril erituvchilar bilan 3 marta yuviladi. 

Aseptika  qoidasiga  rioya  qilib,  membranani  ajratib  olinadi  va  ikki  qismga  bo‗linadi.  Steril 

pinset  orqali  inokulirlangan  bir  qism  membranani  100  ml  tioglikolevli  muhitli  steril 

suyuqlikdan  tarkib  topgan  probirkaga,  ikkinchi  qism  membranani  -  100  ml  soyali-kazein 

muhitli steril suyuqlikdan tarkib topgan probirkaga solinadi. 

Suyuq tioglikolevli muhitli bitta probirkani 14 kun mobaynida 30°S - 35°S haroratda va 

suyuq  soyali-kazen  muhitli  bitta  probirkasini  14  kun  mobaynida  20°S  -  25°S  haroratda 

inkubirlnadi. 

Natijalar: 

muhitni  makroskopik  mikrob  o‗sishini  borligini  butun  inkubatsion  davrimobaynida 

boshlanishidan  to  uning  tugashigacha    o‗rganiladi.  Agar  mikrob  o‗sishi  kuzatilmasa, 

sterillakka bo‗lgan test samarali o‗tganligidan dalolat beriladi. Agar mikrob o‗sishi kuzatilsa, 

---

352 

 

bu  mahsulotni  sterillik  talablariga  mos  kelmaydi,  ammo  ma‘lum  sabablarga  ko‗ra 

tekshirilayotgan mahsulot ta‘luqli bo‗lmaydi.  

Testni yaroqsiz hisoblanadi, agar quyidagi sharoitlar bajarilsa: 

a)  mikrobiologik  tekshirishlarni  test  olib  borilganda,  sterillash  noto‗g‗ri  bajarilgan 

bo‗lsa; 

b) Jarayon taqrizidagi  testda xatolik topilsa; 

s)  Salbiy nazorat qilishda mikrob o‗sishi kuzatilsa; 

d)  Testirlashdan  ajratib  olingan  mikroorgnaizmlarni  tabiatini  aniqlaganda,  bu 

mikroorganizmlarini o‗sishi sterilligini olib borishdagi asbob va /yoki materiallarni noto‗g‗ri 

ishlatishidan bo‗lishi mumkin. 

Agar testni yaroqsiz hisoblansa, o‗sha material va asboblarni ishlatib,  qaytarish lozim. 

Agar  qayta  o‗tkazilgan  testda  mikroblarni  o‗sishi  kuzatilmasa,  tekshirilayotgan  mahsulot 

sterillik  testining  talablariga  javob  beradi.  Agar  qayta  test  o‗tkazilashda  mikroblarni  o‗sishi 

kuzatilsa, tekshirilayotgan mahsulot sterillik testining talablariga javob bermaydi.